Bursa’nın tarihi ve kültürel miraslarından biri olan İznik Surları, Bithynia Dönemi’nde (MÖ 4. yüzyıl) inşa edilmeye başlanmış ve Roma ile Bizans dönemlerindeki eklemelerle günümüzdeki şeklini almıştır. İznik’in çevresini beş kenarlı çokgen şekilde kuşatan bu surlar, yaklaşık 4,970 metre uzunluğundadır ve yüksekliği 10-13 metre arasında değişmektedir. Surlarda toplamda 114 adet burç bulunmaktadır ve İznik’in iki ana caddesinin kesiştiği noktadan bakıldığında dört ana kapı görülebilmektedir.
İstanbul Kapı
İznik’in kuzeyinde yer alan İstanbul Kapısı, üç ayrı kapıdan oluşmaktadır. Dışarıdan girişte ilk kapı ön sura ait olup, iki yanında yarım silindirik kapı kuleleri bulunmaktadır. Kapının üzerindeki kemer granit sütunlar üzerine oturmakta olup, söveleri granit sütunlardan oluşmaktadır. Bu kapının yanında bulunan ikinci kapının üzeri kemelerle birbirine bağlanmıştır ve içte ve dışta kuleler bulunmaktadır. Avlunun sonunda ise düzgün kesme taşlardan yapılmış üçüncü bir yapı yer almaktadır.
Lefke Kapı
Kentin doğu ucunda bulunan Lefke Kapısı, İstanbul Kapısı’na benzerlik göstermektedir. Dikdörtgen kapının üzerinde örülmüş bir kemer bulunmaktadır ve sol tarafta devşirme bir friz yer almaktadır. Kapının iç tarafındaki yazıtta, surların imparatorluk hanedanı ve İmparator Hadrianus adına yapıldığı belirtilmektedir. Kapı, kesme taşlar ve tuğlalar kullanılarak yapılmıştır.
Göl Kapı
Kentin batısında bulunan Göl Kapısı, günümüzde izlerine pek rastlanmayan bir kapıdır. Sağ tarafındaki kule yarım kalmıştır, sol taraftaki kule ise sadece temeli bellidir. Bu kısım, sur duvarlarının yıkılmasıyla oluşmuş bir açıklıktır. Kapının dış kaplaması tuğlalardan, iç kısmı ise Horasan harcı ve moloz taşlardan yapılmıştır.
Yenişehir Kapı
İznik surlarının en ilginç kısımlarından biri olan Yenişehir Kapı, Roma Dönemi’nde MS 1. yüzyılda yapılmış açık kapılardan biridir. Kapı üç kısımdan oluşmaktadır ve iç kapıya kare avludan geçilerek ulaşılmaktadır. İç kapı, antik parçalarla örülmüş olup, günümüze çok az iz kalmıştır.
İznik Surları, bölgenin tarihi ve kültürel mirasının önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Bu surlar, geçmişten günümüze uzanan tarihi bir yolculuğa çıkarak ziyaretçilere eşsiz bir deneyim sunmaktadır.
