Zeynel Abidin Camii ve Türbesi: Mardin’in Tarihi ve Mimari Değeri

Mardin’in Nusaybin ilçesinde bulunan Zeynel Abidin Camii ve Türbesi, tarihi ve kültürel açıdan büyük bir öneme sahiptir. Müze arşivinde yapılan incelemeler sonucunda 1991 yılında kültür varlığı olarak tescil edilerek koruma altına alınmıştır. Bu yapılar, Akkoyunlu Beyliği Dönemi’ne ait olup, Mardin’in tarihi dokusunu yansıtan önemli eserler arasında yer almaktadır.

Külliye ve Mimari Yapı

Zeynel Abidin Camii Külliyesi, cami, minare, iki türbe, şadırvan, medrese odaları, mezarlık alanı ve yeni abdesthane yapılarından oluşmaktadır. Külliye, L plan şemasında kesme taş malzemeyle inşa edilmiştir. Cami harim mekânı kare planda olup kalınpayelerle destekli çapraz tonozla örtülmüştür. Minare ise 1956 yılında yapılmıştır. Külliyenin en önemli özelliklerinden biri de üzerindeki çini süsleme yazılarıdır.

Türbeler ve Tarihi Değer

Külliyenin içinde bulunan Zeynel Abidin ve Sitti Zeynep Türbeleri, tarihi ve mimari açıdan büyük önem taşımaktadır. Zeynel Abidin Türbesi, Hazreti Muhammed’in (s.a.v) ehli beytinden Hüseyin’e 13. kuşaktan torun olan Molla Zeynel Abidin’e aittir. Türbenin üzerindeki kitabeye göre yapı, hicri 6. yüzyıl, miladi 12. yüzyılda yapılmıştır. Sitti Zeynep Türbesi ise miladi 1821 tarihinde onarılmıştır. Bu türbeler, Arapça ayetlerle süslenmiş ve kubbe ile örtülmüş sanduka tipli yapılar olarak dikkat çekmektedir.

Külliye ve Çevresi

Külliyenin batı kısmı eskiden medrese iken günümüzde kız Kuran kursu ve türbe ziyaret mekânlarından oluşmaktadır. Avlunun kuzey kesimi bahçe ile çevrelenmiş, batı köşesinde abdest şadırvanı bulunmaktadır. Caminin doğu ve güney cephelerinde ise büyük bir mezarlık alanı mevcuttur. Ayrıca doğu avlu cephesinde miladi 4. yüzyıla tarihlenen Mor Yakup Kilisesi de yer almaktadır.

Gelecek Planları ve Turizme Açılma

Zeynel Abidin Camii ve Türbesi, Mardin’in kültürel mirasını yansıtan önemli bir yapıdır. Bakanlık tarafından kültür inanç parkı olarak turizme açılması planlanmaktadır. Bu sayede, tarihi ve kültürel mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması sağlanacaktır. Ayrıca, turizm potansiyeli açısından da bölgeye değer katacaktır.