Torumtay Türbesi – Amasya: Selçuklu Mimarisinin İncisi
Amasya, tarihi ve kültürel zenginliğiyle Anadolu’nun önemli şehirlerinden biridir. Bu şehirde yer alan Torumtay Türbesi, Selçuklu mimarisinin en önemli örneklerinden biri olarak kabul edilir. İşte, bu tarihi ve etkileyici yapıyı yakından tanıyalım:
Türbenin Tarihi ve Yapımı
Torumtay Türbesi, Amasya’nın Gök Medrese’nin hemen karşısında yer almaktadır. Türbe, 1278 yılında Amasya Valisi Seyfeddin Torumtay tarafından yaptırılmıştır. Seyfeddin Torumtay’ın yanı sıra çocukları ve torunlarının da mezarlarının bulunduğu bu türbe, Selçuklu mimarisinin önemli bir örneğidir.
Mimari Özellikleri
Türbenin mimari yapısı diğer Selçuklu türbelerinden farklılık göstermektedir. Dikdörtgen planda olan türbe, üzeri tonozla örtülü olup, iki katlıdır. Yapımında kesme taş ağırlıklı olarak kullanılmıştır. İç duvar örgüsünde moloz taş ve tonozda tuğla kullanılmış, sıva tabakası altına gizlenmiştir. Türbenin beden duvarlarını destekleyen payandalar, duvarlarda çıkıntılar oluşturur.
Süslemeleri ve Detayları
Selçuklu türbelerinden farklı olarak, Torumtay Türbesi’nin süslemeleri daha çok yapının üst kısımlarında yer almaktadır. Türbenin güney cephesinin sağ ve sol üst köşelerinde yüksek kabartmalar bulunmaktadır. Ayrıca, güney cephesindeki mermer niş içinde süslü bir pencere ve yapım kitabeleri bulunmaktadır. Doğu ve batı cephelerindeki pencerelerin üst kısımları zarar görmüştür.
Onarım ve Restorasyon Çalışmaları
Torumtay Türbesi, zaman içinde çeşitli onarım ve restorasyon çalışmaları görmüştür. Türbenin içindeki sandukalardan biri olan Torumtay’a ait olanın üzerinde celi hatla yazılmış Kur’an Ayetleri bulunmaktadır. 1891-1892 yıllarında yapılan bir tamir kitabesi, türbenin bu dönemde onarım gördüğünü göstermektedir.
Sonuç
Torumtay Türbesi, Selçuklu mimarisinin önemli bir örneği olmasının yanı sıra, Amasya’nın tarihi ve kültürel mirasının da önemli bir parçasıdır. Bu etkileyici yapı, ziyaretçilerine tarihi bir yolculuk sunmaktadır.
