Şirvanlı (Azeriler) Camii: Amasya’nın Tarihî ve Kültürel Hazinesi
Amasya, tarihi dokusu ve kültürel mirasıyla Türkiye’nin önemli şehirlerinden biridir. Bu zengin tarih içinde öne çıkan Şirvanlı Camii, Azerbaycan’ın esintilerini taşıyan muazzam bir eserdir. Kendi tarihî hikayesi ve mimari zarafeti ile Şirvanlı Camii, Amasya’nın güzelliklerine yeni bir boyut katmaktadır.
Şeyh Hacı Mahmut Efendi ve Şirvanlı Camii’nin Hikayesi
Şirvanlı Camii, Azerbaycan’ın Karabağ ve Şirvan şehirlerinden gönderilen yardımlar ve Amasya’ya yerleşen Azerbaycanlılar tarafından 1873-1895 yılları arasında inşa edilmiştir. Bu muazzam eser, Amasya’daki diğer camilerden farklı olarak devlet adamları ya da ileri gelenler tarafından değil, bir mürşidin, Mir Hamza Nigari’nin adına sevenleri ve müridleri tarafından yaptırılmıştır. Bu özgün yapının temelinde sadece inanç değil, aynı zamanda bir topluluğun birlik ve dayanışma kültürü yatmaktadır.
Mir Hamza Nigari’nin Mirası: Cami ve Türbe İkilisi
Şirvanlı Camii’nin hikayesi, 1886 yılında Harput’ta vefat eden Mir Nigari Hazretleri’nin cenazesiyle daha da derinleşir. Vasiyeti üzerine Amasya’ya getirilen Mir Nigari Hazretleri, bir evin arsasına defnedilmiş ve bu mekânda bir türbe ile birlikte bir cami inşa edilmiştir. Şeyh Hacı Mahmut Efendi öncülüğünde toplanan yardımlarla bu anlamlı yapılar, Mir Hamza Nigari’nin mirasını canlı tutmaktadır.
Mimari Zarafet: Şirvanlı Camii’nin Teknik Detayları
Şirvanlı Camii, kare planlı, tek kubbeli ve tek minarelidir. İnşasında kesme taş ve moloz taş malzemeler bir arada kullanılmıştır. Kuzey cephesinde dört sütunlu, üç gözlü bir son cemaat yeri bulunmaktadır. Bu bölümün üzeri üç küçük kubbe ile örtülmüştür. Giriş kapısındaki beyaz mermer işçilik ve motifler, Türk mimari anlayışının ötesinde bir zarafeti yansıtmaktadır.
Türbenin Özel Yeri: Mir Nigari Hazretleri’nin Anıt Mezarı
Türbe, caminin doğu cephesinde yer alır ve camiye bitişiktir. Bu kare planda yapılmış türbenin içinden büyük bir kemerli kapıyla camiye geçiş sağlanır. Türbe, camiyle aynı mimari özellikleri gösterir. Sekizgen kasnaklı bir kubbe ile örtülüdür. Türbenin yanında dört lahit mezarın bulunduğu bir hazire de bu tarihi mekanın bir parçasıdır.
Sonuç: Şirvanlı Camii – Kültürel Bağlar ve Tarihi Zenginlik
Şirvanlı Camii, Amasya’nın kültürel zenginliğine ve tarihî dokusuna ayrı bir renk katmaktadır. Azerbaycanlılar tarafından yaptırılan bu eşsiz eser, inanç, birlik ve dayanışmanın bir yansımasıdır. Şirvanlı Camii, tarih ve mimari severlere geçmişin derinliklerinde bir yolculuk sunan bir kapıdır.
