Adana Gezilecek Yerler
  1. Anasayfa
  2. Gezilecek Yerler

Adana Gezilecek Yerler

0

Adana gezilecek yerler listemizde Adana’yı daha yakından tanımaya hazır mısınız? Türkiye’nin Akdeniz Bölgesinde, yer almaktadır. Adana denildiğinde, akla ilk gelen Adana’nın, tarım, ticaret ve kültür merkezi olmasıdır. Türkiye’de ki kalabalık nüfusa sahip, şehirlerden birisi olarak ilk sıralardadır. Kebabın, en güzel yapıldığı yerlerden birisidir. Kebabın başkenti, olarak da anılmaktadır. Tarihi yapıları, kaleleri, müzeler ve coğrafi konumu ile, önem taşıyan bu ilimiz için, Adana gezilecek yerleri derledik.  

Adana Gezilecek Yerler Listesi

  • Seyhan Barajı
  • Taş Köprü
  • Adana Arkeoloji Müzesi
  • Büyük Saat Kulesi
  • Sabancı Merkez Camii
  • Atatürk Evi Müzesi
  • Tarihi Kazancılar Çarşısı
  • Kapıkaya Kanyonu
  • Varda Köprüsü
  • Ulu Camii
  • Çarşı Hamamı
  • Bebekli Kilisesi
  • Sinema Müzesi
  • Merkez Park
  • Aladağ Küp Şelalesi
  • Atatürk Parkı
  • Şar Antik Kenti
  • Anavarza Kalesi
Seyhan Barajı Adana
Adana Gezilecek Yerler – Seyhan Barajı Adana

Seyhan Barajı 

Seyhan Barajı, 1956 yılında yapılmıştır. Seyhan Nehri’nin sebep olacağı, su baskınlarını önlemek amacı ile, Adana’yı, bu baskınlardan kurtarmak için yapılmıştır. Toprak dolgu türü bir barajdır. Akarsudan yüksekliği, yaklaşık 53 m kadardır. 

Önemli ihtiyaçlardan biri olan, elektrik üretimi yapılır. Hidroelektrik Santral ile, elektrik üretimi yıl içerinde yaklaşık, 350 milyon KWh enerji üretebilmektedir.  

Baraj, elektrik üretimine ve Çukurova’nın pamuk üretimine fayda sağlaması açısından çok önem taşır. Seyhan Barajı, 2006’dan beri Türkiye Offshore Şampiyonasının ev sahipliğini üstlenmiş ve yarışlar burada gerçekleştirilmiştir. 

Taş Köprü Adana
Adana Gezilecek Yerler  -Taş Köprü

Taş Köprü 

Taş Köprü, Adana’da Seyhan Nehri üzerinde, yer almaktadır. Roma imparatoru, Hadrianus tarafından, yaptırılmıştır. Taş köprü, 318 metre uzunluğunda ve 13 metre yüksekliğindedir. Köprünün, 21 kemerinden yalnızca 14’ü, ayakta duruyor. Orta büyük iki kemerde, aslan kabartması bulunmaktadır.  

Hala kullanılmaya devam eden, en eski köprülerden birisidir. Taş köprü, farklı zamanlar da onarım görmüştür. Bu tarihi yapıyı, Adana gezilecek yerler listesinde dikkatte alıp, görmeniz gerekmektedir.  

Taş Köprü’ ye Nasıl Gidilir? 

Taş Köprü, Adana Valilik binasına, yakın bir konumdadır. Şehir içi toplu taşıma araçları kullanarak, ulaşım sağlanmaktadır. 

Arkeoloji Müzesi Adana
Adana Gezilecek Yerler – Arkeoloji Müzesi Adana

Adana Arkeoloji Müzesi 

Arkeoloji müzesi, 1924 yılında, kurulmuştur. Türkiye’nin en eski 10 müzesinden birisi olma unvanına sahiptir. En ilk zamanlarında, Polis dairesinde hizmet veren müze, 1928 yılında Taş köprü başında ki günümüzde yıkılmış hali yer alan, Cafer Paşa Camii medresesinde, ziyarete açılmıştır. Müze girişleri, ücretlidir.  

1950’li yıllarda, Kuru köprü de bulunan ve bir dönem Etnografya Müzesi olarak kullanılan, Adana Kuru Köprü Anıt Müzesi’ne, taşınmış. Çukurova’nın, eski çağlarına ait, tarihi eserlerin toplanıp, müzeye yerleştirilmesi ve binanın yetersiz kalması sonucu 1972 yılında, şu an ki Reşatbey’de ki müze binasına taşınmıştır.  

Müze de sergilenen eserler, Adana ve çevresinden bulunan, ortaya çıkarılan eserlerdir. Asur, Hitit, Frig, Roma ve Bizans dönemlerine ait kitabe, heykel, anıt, taş eserler, mimari parçalar, çanak, çömlek, madeni para ve arkeolojik çalışmalarda bulunan eserler yer almaktadır. Tarih meraklılarının, ziyaret etmesi gereken bir yerdir. 

Saat Kulesi Adana
Saat Kulesi Adana

Büyük Saat Kulesi 

Büyük Saat Kulesi, Adana’nın Seyhan ilçesinde yer almaktadır. Türkiye’de ki, en uzun saat kulesidir. 32 metre uzunluğundadır. Kule, Osmanlı mimarisi ve Neo Barok mimarisine, uygun yapılmıştır. 1881’de, Ziya Paşa tarafından, yapılmaya başlanmıştır.  

1882 yılında, Vali Abidin Paşa, tamamlattırmıştır. Kesme taştan yapılan kule, kare-prizma şeklini oluşturmaktadır. Depremler de, bile ayakta kalabilmiş, sağlam ve değer taşıyan bir yapıdır. Konumu itibari ile, ziyaretçi sayısı iyi durumdadır. 

Sabancı Merkez Camii Adana
Adana Gezilecek Yerler – Adana Sabancı Merkez Camii

Sabancı Merkez Camii 

Sabancı merkez cami, Adana’da, Reşatbey mahallesinde, yer alır. Seyhan Nehri’nin batısında bulunmaktadır. Türkiye Diyanet Vakfı, ve Sabancı Vakfı’nın birlikte yaptırdığı, camidir. Adana Diyanet Vakfı’na aittir. Adana İl Müftülüğüne devredilmiştir. Cami, Osmanlı mimarisi kullanılarak, yapılmıştır.  

Caminin, 4 yarım kubbesi, 5 kubbe ve 6 minaresi vardır. Bunların anlamları vardır. 4 halife, 4 mezhep, İslam’ın 5 şartı ve İmanın 6 şartına karşılıktır. Selimiye Cami ve Sultan Ahmet Camii’ne benzer bir görüntüdedir. Cami’de, Hüseyin Kutlu’ya ait, hat eserleri bulunmaktadır. Sabancı merkez cami, Adana’da, önemli ibadet yerlerinden biridir. 

Adana Atatürk Evi Müzesi
Adana Gezilecek Yerler – Adana Atatürk Evi Müzesi

Atatürk Evi Müzesi 

 Atatürk Evi Müzesi, Adana-Seyhan’da yer almaktadır. Atatürk’ün, Adana’ya gelip gittiğinde, kaldığı evdir. Daha sonra, müzeye çevrilmiştir. Seyhan caddesinde, 19. Yüzyıl da yapılmış bir evdir. Ramazanoğullarından, Suphi Paşa’nın evidir. 1981’de, Atatürk Evi Müzesi yapılmasına karar verilmiştir.  

Atatürk evi müzesi, olarak düzenlenmeye başlamıştır. Atatürk evi, Atatürk Bilim ve Kültür Müzesi Koruma, Yaşatma Derneği tarafından Komutan Bedrettin Demirel önderliği, ve halk yardımı ile kamulaştırılmıştır.  

Müze de Atatürk’ün Adana da çekilen fotoğrafları, etnografik eserler, kütüphane, Atatürk heykeli ve o döneme ait isimlerin büstleri bulunmaktadır. Müze girişleri ücretsizdir. Adana’ya giderseniz, Adana gezilecek yerler listesi içerisinde, görülmesi gereken bir müzedir. 

Atatürk Evi Müzesi’ne Nasıl Gidilir? 

Müze, Adana-Seyhan, Kayalıbağ mahallesindedir. İlçe merkezinden, toplu taşıma araçları kullanılarak, müzeye ulaşılır. 

Kazancılar Çarşısı Adana
Adana Gezilecek Yerler – Kazancılar Çarşısı Adana

Tarihi Kazancılar Çarşısı 

Tarihi Kazancılar Çarşısı, Adana’da Seyhan ilçesinde bulunmaktadır. Büyük Saat’in yan tarafında yer alıyor. Bakır tencereler, kazanlar, metal eşyaların üretildiği, satıldığı, kalaylandığı, bir kapalı çarşıdır. Bu çarşıda, birçok dükkan yer almaktadır.  

Bakırcıların, el emeği ürünlerini, görebilmeniz mümkün. Çarşıda, bakırcılar, kebapçılar, helvacılar, şalgam, tesbih, şalvar satan, dükkanlar vardır. Güzel ve tarihi bir çarşıdır. Alışveriş yapabileceğiniz, bir yerdir.  

Tarihi Kazancılar Çarşısı’na Nasıl Gidilir? 

Adana-Seyhan, Sarıyakup mahallesi, Ali Münit caddesindedir. Özel araçlarınız ile, ya da toplu taşıma araçlarıyla, ulaşımı sağlanabilir. 

Kapıkaya Kanyonu Adana
Adana Gezilecek Yerler – Kapıkaya Kanyonu Adana

 Kapıkaya Kanyonu 

Kapıkaya Kanyonu, Adana, Karaisali ilçesi, Kapıkaya köyünde yer almaktadır. Adana’dan 72 kilometre uzaklıktadır. Seyhan Nehrinden geçen, Çakıt deresinin açmış olduğu bu Kanyon’da, yamaç tırmanışı, dağcılık, doğa yürüyüşü, gibi aktiviteler yapılabilir. Alanın, yaklaşık 7 kilometrelik bir kısmı yürüyüş yolu olarak, düzenlenmiş. Kanyon, Varda Köprüsü’ne yakın, bir yerdedir. Suyu, havası, manzarası ile, muhteşem bir atmosferi vardır. Adana gezilecek doğal yerleri olarak, bu efsane doğal güzelliği, görmelisiniz. Girişleri ücretsizdir. 

Kapıkaya Kanyonu’na Nasıl Gidilir? 

Özel araçlar ile, ulaşım sağlanmaktadır. Karaisalı ilçesine giderek, daha sonra, buradan tabelalar ile, yolu takip ederek, kanyona ulaşabilirsiniz. 

Varda Köprüsü Adana
Adana Gezilecek Yerler – Varda Köprüsü Adana

Varda Köprüsü 

Varda Köprüsü, Adana, Karaisalı ilçesinde Hacıkırı mahallesinde yer almaktadır. Koca köprü adıyla, anılmakta olan köprüdür. Adana’ya, 64 kilometre uzaklıktadır. Düz değil de, virajlı bir köprü olması, dikkat çekicidir.  

Demir yolu köprüsü olarak, Almanlar tarafından, yapıldığından Alman köprüsü olarak bilinir. Havası ve manzarası ile, harika bir görüntü ve huzurlu bir ortam oluşturur. Taş kesme yapımı, bir köprüdür.  

İstanbul, Bağdat, Hicaz demiryolu hattını oluşturmak amacıyla, yapılmıştır. Köprü yakınında, bulunan tesiste manzarayı izleyerek, bir şeyler yiyip, içebilirsiniz. Varda Köprüsü, Adana gezilecek yerler listesinde görmeniz gereken, bir köprüdür. 

Varda Köprüsü’ne Nasıl Gidilir? 

Varda Köprüsü’ne, Şehir merkezinden ilçeye giden, toplu taşıma araçları ile, ya da özel araçlarınız ile, Karacaisalı köyüne giderek, Kapıkaya Kanyonu’nu geçtikten sonra, Kiralayan ve Bolcalı köyüne ulaşırsınız. Bu köyleri geçtikten sonra, Alman köprüsüne, ulaşımı sağlarsınız. 

Ulu Cami Adana
Adana Gezilecek Yerler – Ulu Cami Adana

Ulu Cami 

Ulu Cami, ya da diğer ismi ile Ramazanoğulları Camii Adana’nın, Seyhan ilçesinde, yer almaktadır. Adana gezilecek tarihi yerleri arasında, önemli bir yapıdır. Türbe, medrese, imaret, çeşme, saray, mektep, Dar-ül Şifa gibi, yapıların olduğu camidir. Ramazanoğlu Külliyesi’nin bir parçasını oluşturur.  

Sabancı Merkez Cami, açılmadan önce, Adana’nın, en büyük camisi olarak biliniyordu. Tarihi, 16. Yüzyıl’a dayanan bir camiidir. Halil bey tarafından, yapımına başlanmış olan cami, 1542 yılında oğlu, Piri Mehmet Pasa tarafından bitirildi. Ve sonrasında hizmete açıldı. Caminin, Güneydoğusunda Halil Bey, Piri Mehmet Paşa ve onun iki oğlunun türbeleri vardır.  

Cami’nin Doğu ve Batı kapısı olarak, iki kapısı vardır. Doğu kapısında, birer kitabe bulunur. Batı kapısında ise, bir kitabe ve iki yılan kabartması vardır. Adana’da 1998’de yaşanan depremde hasar görmüş ve 2004’lü yıllar da onarım yapılmıştır ve ibadete açılmıştır. Mimarisi Selçuklu, Osmanlı ve Memluk’tan izler taşımaktadır.   

Çarşı Hamamı Adana
Adana Gezilecek Yerler – Çarşı Hamamı Adana

Çarşı Hamamı 

Çarşı Hamamı, Adana’da Seyhan ilçesindedir. Büyük saat kulesinin, karşısındadır. Ulaşımı, kolay bir noktadır. Çarşı da bulunduğu için, önünde ki dükkanlar sebebiyle, arka planda kalır, görülmez. Hamam, Piri Paşa tarafından, yapılmıştır. Hamam duvarlarında, niş bulunmaktadır.  

Hamam’da hem kadınlara hem erkeklere, belirli zamanlar da eşit hizmet verilmektedir. Giriş kapısında ki, kabartmalar da dikkat çekicidir. O dönemlerde ki taş oyma sanatının, güzel örneklerinden birisidir.  

Çarşı Hamamı’na Nasıl Gidilir? 

Çarşı hamamı, Adana-Seyhan, Ali Münif Yeğenağa caddesindedir. Buraya şehir içi toplu taşıma araçları ile özel araçlarınız ile yürüyerek ulaşım sağlanabilir. 

Bebekli Kilisesi Adana
Adana Gezilecek Yerler – Bebekli Kilisesi Adana

Bebekli Kilisesi  

Bebekli Kilisesi, Adana-Seyhan ilçesinde bulunmaktadır. Kilise, polis korumasındadır. Çok güzel bir mimarisi vardır. Adana gezilecek yerler listenizde, kesinlikle görmeniz gereken bir yerdir.  

Kilisenin giriş kısmında, çatının önünde tunçtan yapılan, Meryem heykeli vardır. Heykel, 2,5 metre boyundadır. Bu heykele, bir bebeğe benzetilmesi sebebiyle, Bebekli kilisesi denilmektedir. İtalyan bir Katolik kilisesidir. St. Paul’un adına yaptırılmıştır. Ermeni Apostolik kilisesi olarak inşa edilmiştir.  

Bebekli Kilisesi’ne Nasıl Gidilir? 

Bebekli Kilisesi, şehir merkezinde, yer alır bu sebeple, şehir içi toplu taşıma araçları ile, taksiler ile, ulaşım sağlanabilir. Adana-Seyhan, Tepebağ mahallesindedir.  

Sinema Müzesi Adana
Adana Gezilecek Yerler – Sinema Müzesi Adana

Sinema Müzesi 

Sinema Müzesi, Seyhan Nehri Batısında, Kayalıbağ mahallesinde, bulunur. Adana’da bulunan, sinemacılık üzerine kurulan müzedir. 2011’de kurulan müze, eski bir Adana evinde, kurulmuştur. Müze girişleri, ücretsiz ve haftanın 7 günü ziyarete açıktır.  

Adanalı, senarist, yönetmen, oyunculara ait izler ve film afişleri yer alır. Müzede, Yılmaz Güney, Şener Şen odası ve Orhan Kemal’e ait heykel vardır. Müzede, bir sinema kütüphanesi de bulunmaktadır. 

Yeşilçam’dan eserler de yer almaktadır. Bal mumu heykelleri vardır. Müzeyi, önemli kılan özellik ise, Adana sinema geçmişinin, 1940 yıllarına kadar, uzaması ve Türk sinemasına, senaryo olarak ve ekonomik anlamda, fayda sağlamış olmasıdır. 

Sinema Müzesi’ne Nasıl Gidilir? 

Sinema Müzesi’ne Barkal minibüsleri ile, Taşköprü’de inerek, 5 dakikalık yürüme mesafesi sonrası, ulaşım sağlanır. 

Merkez Park Adana
Adana Gezilecek Yerler – Merkez Park Adana

Merkez Park 

Merkez Park, Seyhan Nehri’nin sağında ve solunda yer alan park alanıdır. Adana’ya yolunuz düşerse, Adana gezilecek yerler arasında, kesinlikle gitmeniz gereken yerlerden biri, bu parktır.  

Adana’da, güzel vakit geçireceğiniz, bir yerdir. 33 Hektar büyüklüğünde ki parkta, 12 havuz, çocuk oyun alanı, amfitiyatro, paten pisti ve dinlenme terasları, koşu, yürüyüş, bisiklet parkuru bulunmaktadır.  

Ağaç ve bitki çeşitliliği de oldukça, fazladır. Park 2004 yılında hizmete açılmıştır. Yerli ve yabancı turistlerin ziyaret ettiği, güzel bir yerdir. Parkın Güneyinde Sabancı merkez camii, Kuzeyde ise, Galleria Alışveriş Merkezi yer alır. Nehir manzarası ile, geniş ve ferah alanıyla, bol yeşilin içinde, sevdikleriniz ile giderek, güzel vakitler geçirebilirsiniz.  

Merkez Parka Nasıl Gidilir? 

Merkez Park’a, Şehir içi toplu taşıma araçları ile, ulaşım sağlanabilir. 

Küp Şelalesi Aladağ
Adana Gezilecek Yerler – Küp Şelalesi Aladağ

Aladağ Küp Şelalesi 

Aladağ Küp Şelalesi, Adana- Aladağ ilçesi Küp köyünde, yer almaktadır. Aladağ ilçe merkezinden, yaklaşık 36 km uzaktadır. Adana’dan ise, yaklaşık olarak, 128 km uzaktır.  

Yemyeşil bir alana sahiptir. Havası, suyu, harika bir görüntüye sahip manzarası ile, yerli yabancı turistler tarafından, sevilen bir yerdir. Şelale ve yeşilin buluşması ile harika bir atmosfer oluşturur.  

Yaz ayları, serin bir hava almak isteyenlerin, gidebileceği en güzel yerlerden biri arasındadır. Buraya gelerek kamp ve piknik yapabilmek mümkün. Çevresinde, temel ihtiyaçlar için yerler de mevcut (Restoran, WC gibi). Güzel vakit geçirebileceğiniz, muhteşem bir yer. 

Aladağ Küp Şelalesi’ne Nasıl Gidilir?  

Şelale’ye, özel araçlarınız ile, gitmeniz gerek Kozan İlçesine gelmeden, sola dönüp, Mansurlu yönünden ilerleyerek, tabelalar takip edilerek, ulaşımı sağlanmaktadır. 

Atatürk Parkı Adana
Adana Gezilecek Yerler – Atatürk Parkı Adana

Atatürk Parkı 

Atatürk Parkı, Adana’da, şehir merkezinde yer almaktadır. Yemyeşil bir alanda ağaçların gölgesinde banklarda oturarak, yürüyüş, koşu yaparak, gezebileceğiniz güzel bir yerdir. Atatürk Parkı, 1900’lü yılların başında kurulmuştur. Atatürk büstü, havuzu, tören alanı, heykelleri ile, çok güzel bir peyzaja sahiptir.  

Park içerisinde, görebileceğiniz güzel heykeller, çiçekler ve yürüyüş parkurları vardır. Düzenli ve bakımlı bir parktır. Bahri Paşa Çeşmesi, Atatürk Anıtı, 75. Yıl Sanat Galerisi, Ziya Paşa heykeli de burada bulunmaktadır.  

Özellikle, yaz aylarında serin ve ağaçlık bir alan olduğundan dolayı, giderek, sakin ve huzurlu vakitler geçirebilirsiniz. Halk tarafından, sevilen ve ziyaret edilen bir parktır. 

Atatürk Parkı’na Nasıl Gidilir? 

Atatürk Parkı, Şehir merkezinde bulunması sebebiyle, ulaşımı kolaydır. Şehir içi toplu taşıma araçlarını kullanarak, ya da özel araçlarınız ile, ulaşım sağlanmaktadır. 

Şar Antik Kenti Adana
Adana Gezilecek Yerler – Şar Antik Kenti Adana

Şar Antik Kenti 

Şar Antik Kenti, Adana’da, Tufanbeyli ilçesinden, yaklaşık 20 kilometre uzaklıkta, Şar köyünde, yer almaktadır. Hitit dönemine ait, önemli bir dini inanç merkezidir.  

Bizans-Roma-Hitit-Osmanlıya ait izler bulunmaktadır. Antik Kentte, Roma Dönemi kalıntıları hala durmaktadır. Adana mutlaka gezilecek yerler arasında yer almalıdır. Antik kentte, en çok dikkat çeken yapı, Bizanslılara ait kilisedir. Kilise duvarlarında farklı şekiller bulunmaktadır. Haç işareti vardır.  

Amfitiyatro, Antik kent kapısı, merdiven görünümlü duvarlar, ve altında ki, mahzen kısımları da Antik kentte bulunan, diğer kalıntılardır. Şar köyü ve Antik Kentin iç içe olması da ziyaretçilerin, dikkatini çekmektedir.  

Anavarza Kalesi Adana
Adana Gezilecek Yerler – Anavarza Kalesi Adana

Anavarza Kalesi 

Anavarza Kalesi, Adana’da, Ceyhan, Kozan ve Kadirli ilçelerinin kesiştiği yerde, yer alıyor. Adana’dan yaklaşık olarak, 70 km uzaklıktadır. Adana gezilecek tarihi yerler arasında, önem taşımaktadır. 

Tarihi olarak, M.Ö. 9. Yüzyıl’a dayanmaktadır. Asurlar tarafından, kurulduğu düşünülmektedir. Bazı kaynaklar, Hititler tarafından kurulduğunu söyler. Taşıdığı izler ve şekli ile, Antik çağlar da Anazarbos, Aynızarba isimleri ile, anılmış. Yaşar Kemal’in, İnce Memed adlı kitabında, bir bölümde, buradan bahsedilmiştir. Yaklaşık 3 km kadar bir alanı, kapsamaktadır.  

Kale ve antik kent bulunan, bu yer de şehir duvar kapısı vardır, tarihin en ilginç ve gizemli yeridir. Mutlaka, görmeniz gerekmektedir. Antik kalıntıları ise, Dilekkaya köyünde, yer almaktadır. 

Anavarza Kalesi’ne Nasıl Gidilir? 

Anavarza Kalesi, Dilekkaya köyünde yer alır. Özel araç ile, Ceyhan- Kozan yolu takip edilerek, yoldan 23 km sonra, sağa dönerek, gidilir. Daha sonra, Anavarza’ya ulaşım sağlanır. 

Adana Yöresel Lezzetleri 

Adana Mutfağının da, çoğu yöre de olduğu gibi birbirinden farklı, ve sevilen, Adana yöresel lezzetleri vardır. Kebabı ile meşhur şehrin, sevilen yemeklerini, lezzetlerini imkanınız ve zamanınız var ise, mutlaka denemelisiniz. Adana’nın güzel lezzetlerini, şu şekilde sıralayabiliriz; 

  • Adana Kebap 
  • Bici Bici
  • Halka Tatlı 
  • Şalgam 
  • Şırdan 
  • Ciğer 
  • Mumbar 
  • İçli Köfte (Adana usulü- Kibbe) 
  • Sıkma 
  • İşkembe Dolması 
  • Ekşili Topalak 
  • Gül Mantısı 
  • Yüksük Çorbası 
Bu Yazıya Tepkiniz Ne Oldu?
  • 0
    be_endim
    Beğendim
  • 0
    alk_l_yorum
    Alkışlıyorum
  • 0
    e_lendim
    Eğlendim
  • 0
    d_nceliyim
    Düşünceliyim
  • 0
    _rendim
    İğrendim
  • 0
    _z_ld_m
    Üzüldüm
  • 0
    _ok_k_zd_m
    Çok Kızdım
İlginizi Çekebilir

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir