Şırnak Gezilecek Yerler

Şırnak gezilecek yerler ile ilgili bir liste hazırlamaya kalksak listemiz neredeyse şehrin kendisinden büyük olur. Bulunduğu konum itibarıyla birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan şehir, 1990’da il statüsüne alınmıştır. Yüksek dağları ve çağıldayan nehirleri ilk göze batan şehrin bir diğer adı da Şehr-i Nuh’tur. Rivayet o dur ki Hz. Nuh’un büyük tufandan sonra gemisi buradaki Cudi Dağı’na konmuştur. Tufanın tamamen bitmesinin ardından gemisindeki 80 kişi ile birlikte burada karaya çıktığı ve ilk yerleşim yeri olarak buradaki Heştan Köyü’nü kurduğuna inanılır.

Bir başka rivayette Hz. Nuh’un gemisinin Ağrı Dağı’na konduğundan bahsedilse de oranın yapısı gereği bunun pek mümkün olmadığı ve bu nedenle daha müsait olan Cudi Dağı’na konduğu inanışı daha ağır basmaktadır. Dünyanın tufandan sonraki en eski yerleşim yeri olduğuna inanılan yeri olan Heştan Köyü adını gemiden kurtulan 80 kişiye atfen 80 anlamına gelen heştan kelimesinden almaktadır.

Bahar aylarının gelmesi ile birlikte mikro iklim olarak bölgede ters laleler ortaya çıkmaktadır. Buraya özgü bir tür olan ters laleler yaklaşık 20 gün kadar kalıyor ve özel ekipler tarafından korunuyor. Bunlardan herhangi birini koparmak veya onlara zarar vermek “ biyolojik çeşitliliği tahrip etme” suçundan ağır para cezasına çarptırılıyor. Rengârenk bir görüntü veren ters laleler, yaklaşık 20 günlük süreçte pek çok yerli ve yabancı turisti bölgeye çekmeyi başarıyor. Şehrin tanıtımına büyük katkı sağlayan bu bitkiler, bol bol fotoğraf çektirmeye olanak tanıyor.

2020 sonu itibariyle şehrin nüfusu yaklaşık 540 bin olup bu nüfusun % 75’ i şehirde yaşamaktadır. Yüzölçümü 7.86 m² olup Beytüşşebap, Cizre, Güçlükonak, İdil, Silopi ve Uludere’den ibaret 6 ilçesi bulunmaktadır. İl genelinde karasal iklim hâkimdir ve ortalama rakım 1400 m civarındadır. Bu sebeplerden ötürü kışları çok soğuk ve sert bir iklim hâkimdir bölgede. Yağışların az olması hasebiyle bitki örtüsü genelde bozkır olup step görünümündedir. Dağlık kısımlarda ise yer yer ardıçlar ve bozuk meşelikler görülmektedir. Şehrin en önemli geçim kaynağı hayvancılık olup daha çok küçükbaş hayvan ağırlıklıdır.

Şırnak hem Irak hem de Suriye ile sınırı olması nedeniyle önemli bir yere sahiptir. Özellikle son yıllarda yaşanan sınır bölgesindeki savaşlar ve çatışmalar ile 2015 -2016 yıllarında yaşanan iç olaylar şehri epey yıpratmış ve bölgeye büyük zarar vermiştir. Tüm bu olumsuzluklardan silkinerek ayağa kalkmaya çalışan şehir kısa sürede toparlanarak eski günlerinden çok daha iyi bir konuma gelmeye başlamış bulunmaktadır.

Şırnak Gezilecek Yerler Listesi

Güneydoğu Anadolu’nun güzide yerlerinden birisi olan Şırnak gezilecek yerler listesi bakımından da oldukça zengindir. Az bir yüzölçümü olmasına karşın gezilecek ve görülecek birçok tarihi ve turistik yerleri bulunmaktadır. Tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış olup tıpkı diğer Anadolu şehirleri gibi büyük bir kültürel ve tarihi birikime sahiptir.

Tarihi Hz. Nuh’un tufanı sonrasına dayandığı inanılan şehir, o dönemden bu yana gerek doğal güzelliği gerekse coğrafi konumu açısından her dönem önemli yerlerden birsi olmuştur. Bu nedenle sahip olduğu doğal ve tarihi güzellikleri gezip görmek isteyen çok sayıda yerli ve yabancı turist tarafından yılın özellikle bahar ayları olmak üzere hemen her döneminde sıkça ziyaret edilmektedir. Siz de buraları gezip görmek ve atmosferini yaşamak istiyorsanız özellikle aşağıda bahsedeceğimiz yerleri mutlaka görmelisiniz.

• Cudi Dağı
• Kasrik Boğazı
• Nuh Türbesi
• Cizre Kalesi
• Babil Ören Yeri
• Finik Ören Yeri
• Kırmızı Medresesi
• Meryem Ana Kilisesi
• Zümrüt Kaplıcası
• Ciddeyt Değirmenleri
• Cizre Ulu Camii

Cudi Dağı

Şırnak gezilecek yerler listemizde ilk olarak Cudi Dağı yer alıyor. Tarihi ve dini açıdan önemli bir yer olan Cudi, Hz. Nuh’un gemisinin tufandan sonra karaya oturduğu yer olarak kabul görüyor. Dağın üst kısmının gemiyi andıran görünümü de bu inanışı doğrular nitelikte olsa da kesin bir durum söz konusu değildir. Fakat büyük ölçüde yapılan çalışmalar ve elde edilen bulgular geminin burada olduğu tezini kuvvetlendiriyor. Bu nedenle dağ başta Şırnak halkı nezdinde olmak üzere

Hz. Nuh bağlantısının yanı sıra şehrin sembolü haline gelen Cudi Dağı, aynı zamanda doğaseverler için de son derece uygun bir yerdir. Özellikle bahar aylarında yemyeşil doğası ve harika havası ile cezbetmektedir.

Cudi Dağı’na Nasıl Gidilir?

Cudi Dağı’na nasıl gidilir diye merak edenler için Cizre merkezden kolaylıkla gidebileceklerini belirtmek isteriz. Özel araç veya kiralık araçlar Cudi Dağı’na yapılacak geziler için gayet makul olmaktadır.

Kasrik Boğazı

Kasrik Boğazı, 4 Mart 2020 yılında Resmi Gazete ’de yayınlanan Cumhurbaşkanı Kararları’ na göre kesin korunacak hassas alan olarak tescillenmiştir. Kış mevsiminde beyaz örtüye büründüğünde güldür güldür çağıldayan deresiyle birlikte harika bir görünüme kavuşmaktadır. Kart postalları andıran görüntüsüyle keşfedilmeyi bekleyen güzide bölgelerimizden birisi olmaktadır. Doğal sit alanı olarak ilan edilen bölge, ikisi kritik toplam 18 farklı bitki türü ve biri kritik olmak üzere toplam 141 havyan çeşidi ile doğal güzelliğinin yanı sıra ne kadar önemli bir habitat olduğunu bizlere göstermektedir. Boğaz boyunca çok sayıda mağara, tarihi köprü ve kanyon bulunmaktadır.

Kasrik Kaya Kabartması at üstünde bir insan figürü işlenmiş halde bir kaya üzerinde bulunmaktadır. Yapılan çalışmalar neticesinde bulunan kalıntıdaki at figürü oldukça belirgindir.

Kasrik Boğazı’na Nasıl Gidilir?

Şırnak gezilecek turistik yerler listenizin başında yer alan Kasrik Boğazı’ na nasıl gidilir diye merak ediyor olabilirsiniz. Cizre merkeze 5 km mesafede olan bölgeye karayolu üzerinden rahatlıkla ulaşabilirsiniz.

Hz. Nuh Türbesi

Hz. Nuh Türbesi ve Camii gezilecek ve görülecek bir diğer önemli yerlerden birisidir. Bir rivayete göre Hz. Nuh’un türbesi caminin alt katında bulunmaktadır. Evliya Çelebi, Ebubekir Helevi, Babili Berasus ve Cizreli İbnülesin Firuzabadi gibi ünlü seyyahlar ve kişiler bu türbenin Hz. Nuh’a ait olduğunu belirtmektedir. Caminin güney kapısından aşağı doğru dar ve uzun bir merdivenle inilerek türbeye ulaşılmaktadır. Türbenin üzerinde ahşap sandukası yer almaktadır.

Dünyanın en eski türbelerinden birisi olma özelliğine sahip olan türbe Dağkapı Mahallesinde bulunmaktadır. Hz. Nuh’un vefatından sonra burası ilk olarak havraya çevrilmiştir. Bir süre sonra kiliseye çevrilen yapı Şırnak İslam beldesi olduktan sonra 639 yılında camiye çevrilmiş olup günümüze kadar ulaşmıştır.

Hz. Nuh Türbesi Nasıl Gidilir?

Hz. Nuh Türbesi nasıl gidilir sorusuna ilk olarak Cizre’ye gitmek gerekir diyebiliriz. Buradan da Dağkapı Mahallesine giderek cami ve türbeye ulaşmak mümkündür.

Cizre Kalesi

Cizre Kalesi yapımı M.Ö. 4 bin yıllarına dayanan en eski kalelerden birisidir. Şırnak gezilecek tarihi yerler arasında en eski olanı da burasıdır haliyle. İlk olarak Gutiler tarafından inşa edilen kale zamanla Babil, Med ve Asurlular tarafından kullanılmış ve onarılmıştır. Abbasilerle birlikte İslam ordularının kontrolüne geçen kale 16. Yüzyıla kadar muhtelif zamanlarda onarılarak bugünkü haline gelebilmiştir.

Cizre Kalesi etrafında Roma ve Bizans dönemlerinden kalma kalıntılar bulunmuştur. Sınırın hemen ötesinde Suriye’de bulunan Roma Köprüsü kalenin ve bölgenin o günlerde ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır.

Cizre Kalesi Nasıl Gidilir?

Cizre Kalesi nasıl gidilir diye merak edenler Cizre İlçe merkezine ulaşmaları halinde kaleye kolaylıkla erişebilirler.

Babil Ören Yeri

Babil Ören Yeri, etrafı dikdörtgeni andıran surlarla çevrilmiştir. Anlaşılacağı üzere bir kale yapısında olan ören yerinin dış kalesinde 30 kadar burç bulunmaktadır. Daire şeklinde olan iç kale kısmında beyaz kalker taşlarla imal edilmiş yapılar bulunmaktadır. Sur duvarları ise yontulmuş bazalt kayalardan yapılmıştır.

Babil Ören Yeri Nasıl Gidilir?

Babil Ören Yeri nasıl gidilir diye merak ediyorsanız ilk olarak Cizre’ye 20 km. kadar uzaklıktaki Kebeli Köyüne ulaşmanız gerekmektedir. Köye ulaştığınızda ören yerini kolaylıkla bulabileceksiniz.

Finik Ören Yeri

Dağlık bir bölgede yer alan Finik Ören Yeri, Cizre’ye oldukça yakın bir konumdadır. Eskiyapı ve Damlarca köyleri arasında bulunan ören yerinde zindan, saray, sarnıç yerleri, ve çok sayıda oyulmuş mağara evleri kalıntıları yer almaktadır. Yine ören yerinde Borzana Sitiya denilen yerde bir kaya üzerine kabartılmış kadın figürü bulunmaktadır. Yine bu bölgede kadın figürü ve erkek figürleri işlemniş kabartmalar taş üzerinde bulunmuştur.

Finik Ören Yeri Nasıl Gidilir?

Finik Ören Yeri nasıl gidilir diye soruyorsanız Cizre Merkeze varmanız yeterlidir diyebiliriz.

Kırmızı Medrese

Şırnak gezilecek önemli yerler arasında ilk sıralarda Kırmızı Medrese kendine yer bulmaktadır. Cizre Beyliği devrinde 14. yüzyılda II. Han Şeref Bey tarafından imal ettirilmiştir. Akkoyunlular tarafından şehir 1475’de alınınca Cizre Emirleri sürgüne gönderilmiştir. Daha sonra Boti Aşireti ve çevresindekilerin de yardımı ile yeniden şehri almak üzere yola çıkan Şeref Han, burayı yeniden alırsa cami yaptıracağı sözünü vermiştir. Şehir yeniden ele geçirmesi üzerine sözünde duran Şeref Han, Kırmızı Medreseyi yaptırmıştır.

Kırmızı Medrese Nasıl Gidilir?

Cizre’ye özgü kırmızı tuğla ile yapılmış olan Kırmızı Medrese nasıl gidilir diye merak ediyorsanız şöyle tarif edebiliriz: Cizre merkezde bulunan Şah Mahallesi ile Dağkapı Mahallesi arasında kalmaktadır. Tam olarak kesişim noktalarındadır.

Meryem Ana Kilisesi

Meryem Ana Kilisesi Ortodoks Hristiyanlara ait olup günümüzde halen faal olarak kullanılmaktadır. Roma döneminden kalan kilise ilk olarak bu bölgeye gelen Havarilerden olan Mor Yohan adı ile anılmıştır. Yapımı M.S. 57 yılına dayanmaktadır. Antakya’da bulunan Mor Petrus Kilise’nin ardından Hristiyanlığı kabullenen en eski 2. Kilise olarak bilinmektedir. 1710 yılından itibaren Meryem Ana Kilisesi ismini almış ve o tarihten günümüze bu isimle anılagelmiştir. Şırnak gezilecek tarihi yerler arasında mutlaka görülmesi gereken yerlerden birisidir.

Meryem Ana Kilisesi Nasıl Gidilir?

Mutlaka görülmesini önerdiğimiz tarihi yapısıyla ve önemiyle dikkat çeken Meryem Ana Kilisesi nasıl gidilir diye merak ediyorsanız İdil ilçe merkezinden kolaylıkla gidebileceğinizi ifade edebiliriz.

Zümrüt Kaplıcası

Şırnak gezilecek turistik yerler listenize Zümrüt Kaplıcası mutlaka eklenmelidir. Beytüşşebap ilçesindeki ve civardaki tek kaplıca olma özelliğine sahip olup birçok hastalığa iyi geldiği düşünülmektedir. Suyun sıcaklığı yaklaşık 39 derece olup içine girilerek rahatlıkla banyo yapılabilmektedir. Tortul yapısında olduğu için içilebilecek bir halde değildir. Bölgenin termal turizm merkezi olan kaplıca, yaz kış demeden çok sayıda turisti ağırlamaktadır.

Zümrüt Kaplıcası Nasıl Gidilir?

Beytüşşebap ilçe merkezinde yer alan Zümrüt Kaplıcası nasıl gidilir diye merak edenlerden birisi de sizseniz çok fazla dert etmenize gerek yok. İlçe merkezinden kalkan dolmuşlar ile kısa sürede kaplıcaya kolaylıkla ulaşabilirsiniz.

Ciddeyt Değirmenleri

Yapımı 19. yüzyıla dayanan Ciddeyt Değirmenleri molozlardan imal edilmiş 3 adet değirmenden oluşmaktadır. Saklan Deresi kıyısında yer alan değirmenlerden ilki Ciddeyt Köprüsü’nün 100 m kadar kuzey batısında bulunmaktadır. İkinci değirmen ise bu değirmene 50 m mesafede olup üçüncü ve sonuncu değirmen de bu değirmene 30 m kadar uzaklıkta yer almaktadır. Turistik amaçla görülmesini önerdiğimiz önemli yerlerden birisidir.

Ciddeyt Değirmenleri Nasıl Gidilir?

Ciddeyt Değirmenleri nasıl gidilir diye aklınızda soru işaretleri varsa Cizre İlçesinden rahatlıkla ulaşarak bu soru işaretlerini giderebilirsiniz. Sur Mahallesi Saklan Mevki dolmuşları ile rahatlıkla ulaşım sağlayabilirsiniz.

Cizre Ulu Camii

Cizre Ulu Camii, bölgenin İslam beldesi olmasının ardından civarda yapılan ilk camilerden birisi olmaktadır. Yapımı 639 senesine dayanan cami çeşitli dönemlerde büyük tadilatlar geçirerek günümüze kadar gelmeyi başarmıştır. İlk büyük tadilatı 1156 yılında Musul Atabekleri döneminde yapılarak camiye minare ilave edilmiştir. 12043 ve 1284 yıllarında da önemli tadilattan geçtiği anlaşılan camiye ait bu bilgiler üzerinde yer alan 8 adet kitabeden anlaşılmaktadır. Son olarak 2007 yılında tadilattan geçirilen cami bugünkü halini almıştır. Caminin kapı tokmağı olarak kullanılan ve El Cezeri tarafından yapılan ejder figürlü kapı tokmağı İstanbul Türk İslam Eserleri Müzesi’nde sergilenmektedir. Bu tokmağın bir diğer eşi de izinsiz olarak alınarak Danimarka’daki özel bir müzede sergilenmektedir.

Cizre Ulu Camii Nasıl Gidilir?

Cizre Ulu Camii nasıl gidilir derseniz Cizre merkezden dolmuşlarla rahat bir şekilde gidebileceğinizi belirtebiliriz.

Şırnak Tarihi

Şırnak tarihi elde edilen kaynaklara ve çalışmalara göre ilk yerleşim kalıntılarının bulunduğu M.Ö. 7000’li yıllara kadar uzanmaktadır. Anlaşılacağı üzere oldukça eski ve köklü bir tarihi bulunan il, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği ve başkentlik yapmıştır. İsminin nereden geldiğine dair kesin bir kanıt bulunmamakla birlikte muhtelif rivayetler bulunmaktadır.

Şırnak ismiyle ilgili en önemli rivayet Hz. Nuh dönemine kadar uzanmaktadır. Tufanın ardından Hz. Nuh’un Gemisi’nin Cudi Dağı’nda karaya oturduğu ve gemiden inenlerin de ilk olarak Heştan (Yoğurtçular) Köyü’ne yerleşerek burada yaşamaya başladıklarına inanılır. Hz. Nuh ile beraber bir diğer grup da bugünkü Şırnak merkeze yerleşerek burada yaşamaya başlamışlardır. Bu nedenle buraya Şehr-i Nuh da denilmektedir. Buna atfen ilk başlarda Şerneh olarak anılan şehir, daha sonra Kürdara Şırnak adını almıştır. Zamanla Şırnek gibi isimlerle anılarak günümüzde Şırnak adını almıştır.

Şehr-i Nuh, tufandan sonra günümüze kadar birçok medeniyetin hakimiyet kurduğu önemli bir şehirdir. Guti, Babil, Med, Asur, Pers Sasani, Emevi, Abbasi, Selçuklu ve Osmanlı devletleri tarafından yönetilmiştir. Şehir, özellikle İslam beldesi olduktan sonra bir geçiş noktası olarak kullanılmış ve bu nedenle önemli bir konum haline gelmiştir. Yazının icadı, tekerleğin bulunması ve buğdayın ilk kez kullanılması gibi bilinen en eski gelişmeler bu topraklar ve etrafında yaşanmıştır. Bu sayede ciddi bir tarihi ve kültürel birikime sahip olmaktadır. Anlaşılacağı üzere Şırnak gezilecek önemli yerler bakımından oldukça zengin bir mirasa sahiptir.

Şırnak 1990 yılında Siir ilinden ayrılarak ülkemizdeki 73. İl olmuştur. Bu esnada Siirt’in Eruh İlçesi’nden ayrılan Güçlükonak ilçe olarak Şırnak iline bağlanmıştır. Mardin’den de İdil, Cizre ve Silopi ilçeleri ayrılarak Şırnak iline bağlanmıştır.

Şırnak Yöresel Yemekleri

Ülkemizin hemen her şehrinde olduğu gibi Şırnak yöresel yemekleri oldukça zengin ve ünlüdür. Çeşit çeşit sebze ve et yemekleri, salatalar, tatlılar derken birçok harika ve eşsiz lezzetleri ile işte karşınızda belli başlı Şırnak yöresel lezzetleri.

• Kutlık: Görünümü içli köfteyi andırsa da Şırnak halkı tarafından kendi yorumları da katılarak hazırlanan kutlık, muazzam bir hale gelmiş oluyor. Tipik içli köftede yer alan bulgur, yarma, soğan, kıyma ve hamuruyla bütünleşerek harika bir vaziyet almaktadır.
• Serbidev: Şırnak halkı tarafından sıkça pişirilen Serbidev en önemli lezzetlerden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Şırnak gezilecek yerler nasıl gez gez bitmiyorsa Şırnak yöresel lezzetleri de ye ye bitmek bilmiyor. İçerisinde haşlanmış yarma ve çökelek bulunan lezzet, pratik ve çabuk hazırlanabilmesi sayesinde sık sık pişirilmektedir. Tercihe göre ortasına kavurma da eklenerek servis edilmektedir. Son olarak üzerine kızartılmış tereyağı ve pul biberli sos eklenmektedir.
• Perdepilav: Yapımı ince bir ustalık gerektiren perdepilav, Şırnak mutfağının en iddialı lezzetlerinden birisidir. Yumurta ve yağla yoğrulan yufka yuvarlak tencereye serilir. Az pişmiş pilavla birlikte tavuk eti, badem ve baharat karıştırılarak yufka içerisine özenle yerleştirilir. Üzeri yine yufkası ile kapatılarak fırında pişirilir. Eşsiz bir lezzet olan perdepilav Şırnak gezisinde mutlaka tecrübe edilmelidir.
• Kipe: Sakatat severlerin çok beğeneceği kipe, koyun bağırsağından yapılmaktadır. İçerisine pirinç, kıyma ve soslu baharatları eklenerek pişirilmektedir. Görünümü içli köfteyi andıran bu lezzeti de mutlaka denemelisiniz.
• Hekeheşandi: Şırnak ve civarına has bir diğer lezzet olan hekeheşandi için bir tür köftedir diyebiliriz. Yağsız olarak pişirilen pilava kıyma ve yumurta ilave edilerek hazırlanmaktadır.
• Şımşıpe: İçerisinde bolca sebze bulunduran şımşıpe, bir tür dolma yemeği diyebiliriz. Kurutulmuş patlıcan, kurutulmuş kırmızıbiber ve kabak gibi birtakım sebzelerden hazırlanmaktadır. Bu sebzelerin içlerine kıymalı pirinç doldurularak pişiriliyor ve pancar ilave edilerek servise hazır hale getiriliyor.
• Meyre: Genellik yaz aylarında bolca tüketilen meyre, dillere destan bir çorba çeşididir. Sade haliyle içerisinde ayran ve dövme bulunmaktadır. İsteğe göre pancar ve kabaklarla da pişirilen çorba, eşsiz bir lezzet olarak beğeni toplamaktadır.
• Mahmılatık: Şırnak ilimize has bir turşu türü olan Mahmılatık, şalgam, bulgur ve su gibi ürünlerin karıştırılarak kaynatılması ve sonra süzülerek soğumaya bırakılmasıyla elde edilmektedir. Soğumasının ardından hayalı hamurla kapatılarak en az 40 gün boyunca bir küpte bekletilerek sofralık hale gelir.
• Bırınzer: Meşhur Şırnak yemeklerinden bahsedip de Bırınzer tatlısını es geçmek olmazdı.Yöredeki en öeşhur lezzet olan bırınzer içerisinde bal, pirinç ve zerdeçal bulunmaktadır. Muhallebi gibi kıvam alana kadar kısık ateşte pişirilerek hazırlanmaktadır. Son olarak soğutulup servis edilmektedir.

Şırnak gezilecek yerler,  görülecek turistik yapılar ve tadılacak yöresel lezzetler elbette bunlarla sınırlı değil. Tarihi ve kültürel açıdan köklü bir hazineye sahip olan şehri gezerken ve lezzetlerini tadarken asla doyamayacaksınız. Burada bahsedemediğimiz birçok tarihi ve turistik yerleri camiler, kiliseler, ören yerleri, köprüler ve antik kalıntılar bulunmaktadır. Şırnak yöresel mutfağı yine daha pek çok farklı lezzeti ile keşfedilmeyi bekliyor.