Yakutiye Medresesi Türk İslam Eserleri Ve Etnografya Müzesi: Erzurum’un Tarihi Mirası
Yakutiye Medresesi, İlhanlı hükümdarı Sultan Olcayto döneminde Gazan Han ve Bolugan Hatun adına, Hoca Yakut Gazani tarafından 1310 yılında yaptırılmıştır. Anadolu’daki kapalı avlulu medreselerin en büyüğü olan Yakutiye Medresesi, plan düzeni, dengeli mimarisi ve iri motifli süslemeleri ile Erzurum’un en gösterişli yapılarından biridir. İşte Yakutiye Medresesi’nin detayları:
Mimari Özellikler ve Süslemeler
Yakutiye Medresesi’nin taç kapısı cepheden dışa taşmaktadır. Dört eyvanlı iç mekânda bulunan dikdörtgen avlunun orta bölümü mukarnaslı bir kubbe ile diğer kısımları ise sivri kemerli beşik tonozlarla örtülüdür. Taç kapının yan yüzlerinde, silme kemerle çevrili nişler içinde pars ve kartal motifleri dikkat çekmektedir. Ajurlu bir küreden çıkan hurma yaprakları, iki pars ve kartal figürlerinden oluşan hayat ağacı Orta Asya Türkleri’nin önemli simgelerini bir araya getirmektedir. Basık kemerli ve oymalı olan taç kapının her tarafını kaplayan bezemeler, muhteşem bir görüntü oluşturmaktadır.
Yakutiye Medresesi’nin Diğer Yapıları
Yakutiye Medresesi’nin doğu duvarına bitişik inşa edilen kümbet, tuğladan yapılmıştır. Üzerinde üç penceresi bulunan yapı, külah ile örtülüdür. Avlunun sağ ve solunda karşılıklı beşik tonozlu altışar oda sıralanmıştır. Bunlardan sağ köşedeki odadan aynı zamanda minareye çıkılmaktadır. Güneydeki tonozun üzerinde ise bu medreseye vakfedilmiş altı köyün ismini içeren vakfiye, mermer üzerine sülüs yazı ile asılmıştır, iç içe geçmiş geometrik motifler ve çinilerle bezeli minare, kabartma kordonlarla hareketli bir görünüm kazanmıştır.
Restorasyon ve Müze İşlevi
1995 yılında restore edilen medrese, günümüzde Türk İslâm Eserleri ve Etnografya Müzesi olarak kullanılmaktadır. Müzede, Türk-İslam eserleri, el yazmaları, minyatürler, etnografik eserler ve daha birçok tarihi eser sergilenmektedir. Yakutiye Medresesi, Erzurum’un tarihi ve kültürel mirasının önemli bir parçası olup, ziyaretçilere tarihi bir yolculuk yapma fırsatı sunmaktadır.
Yakutiye Medresesi Türk İslam Eserleri Ve Etnografya Müzesi, Erzurum’un tarihini ve kültürünü yansıtan önemli bir yapıdır. Ziyaretçiler, bu tarihi yapıyı ziyaret ederek, bölgenin geçmişine tanıklık edebilir ve Türk-İslam kültürünü yakından tanıma fırsatı bulabilirler.
