Balatlar Yapı Topluluğu: Sinop’un Antik Mirası
Sinop, Türkiye’nin Karadeniz kıyısında yer alan tarihi ve kültürel açıdan zengin bir şehridir. Bu şehirde bulunan Balatlar Yapı Topluluğu, geç Roma İmparatorluk Dönemine ait büyük kalıntı surlardan sonra gerçek işlevi belirlenebilen Sinop’taki yegane yapıdır. Hamam-gymnasium-palestra birleşiminden oluştuğu tarihi kaynaklarda da belirtilmektedir. Bu büyük yapı grubundan günümüze sadece üç salon ulaşabilmiştir. Çevrede yapılan yüzey araştırmaları yapının geniş bir alana yayılmış olduğunu göstermektedir. Mevcut salonlardan birinin hamamın sıcaklık (caldarium), diğerinin soğukluk (frigidarium) ya da spor alanı (palaestra) olması mümkündür. Jeofizik çalışmaları hamamın ısıtma sistemine (hypocaust) ait izlerin tespit edilmesini sağlamıştır.
Tarihi ve Kültürel Önemi
Balatlar Yapı Topluluğu, Sinop’un antik dönemdeki önemli yapılarından biridir. Geç Roma İmparatorluk Dönemine ait olan bu yapı, o dönemin mimari ve mühendislik anlayışını yansıtmaktadır. Aynı zamanda, yapının farklı dönemlerde farklı işlevlerle kullanılmış olması, Sinop’un tarihi ve kültürel katmanlarını gözler önüne sermektedir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde yapılan bazı değişikliklerle birlikte, yapının Ortadoks manastırına dönüştürüldüğü ve burada çeşitli dini faaliyetlerin gerçekleştirildiği bilinmektedir.
Mimari Özellikler ve Restorasyon Çalışmaları
Balatlar Yapı Topluluğu, dikdörtgen planlı bir yapıya sahiptir ve içerisinde hamam, gymnasium ve palestra gibi farklı bölümleri barındırmaktadır. Yapının günümüze kadar ulaşan bölümleri arasında hamamın sıcaklık ve soğukluk bölümleri ile spor alanları bulunmaktadır. Yapının çevresinde yapılan araştırmalar, yapının geniş bir alana yayıldığını ve dönemin önemli yapılarından biri olduğunu göstermektedir.
Kazı ve Restorasyon Çalışmaları
Balatlar Yapı Topluluğu üzerindeki arkeolojik kazı ve restorasyon çalışmaları, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nden Prof. Dr. Gülgün Köroğlu’nun başkanlığındaki bir ekip tarafından yürütülmektedir. Bu çalışmalar, yapı topluluğuyla ilgili pek çok bilinmeyeni gün ışığına çıkararak, bilim dünyasına yeni bilgiler sunmayı hedeflemektedir. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, DÖSİM, Sinop Valiliği, Sinop Belediye Başkanlığı, Sinop İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Sinop Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü’nün maddi ve manevi destekleriyle sürdürülen çalışmalar, Sinop’un tarihi ve kültürel mirasına önemli katkılar sağlamaktadır.
Sonuç
Balatlar Yapı Topluluğu, Sinop’un tarihi ve kültürel mirasını yansıtan önemli bir yapıdır. Geç Roma İmparatorluk Dönemine ait olan bu yapı, tarihi ve mimari açıdan büyük önem taşımaktadır. Yapı üzerinde yürütülen kazı ve restorasyon çalışmaları, yapı topluluğuyla ilgili yeni bilgilerin ortaya çıkmasını sağlayarak, Sinop’un tarihine ve kültürüne ışık tutmaktadır.
