Ebul Hasan Harakani ve Evliya Camii: Kars’ın Tarihine Yolculuk
Kars, tarih boyunca birçok önemli şahsiyeti ağırlamış, kültürel zenginlikleriyle öne çıkan bir şehirdir. Bu yazıda, Kars’ın tarihine damgasını vurmuş bir evliya olan Ebul Hasan Harakani ve onun adına inşa edilen Evliya Camii’nin detaylarına odaklanacağız.
Evliya Bir Çobanın Yolculuğu: Ebul Hasan Harakani’nin Hayatı
M.S. 963-1033 (Hicri 352-425) yılları arasında yaşamış olan Ebul Hasan Harakani, asıl adı Ali Bin Ahmed Cafer’dir. İran’ın Horasan bölgesinde Bistam kasabasına bağlı Harakan köyünde dünyaya gelmiştir. Fakir bir ailenin çocuğu olarak doğan Ebul Hasan, küçük yaşlarda Harakan köyünde çobanlık yapmış, ardından çiftçilikle uğraşmıştır. Gençliğinde kervanlara yük taşıyıcılığı da yapmış olan Ebul Hasan, Horasanlı tasavvuf alimi Beyazid-i Bestami’nin etkisiyle Bestami dergahında türbedarlık yaparak tasavvufa adım atmıştır.
Nurul Ulum: Evliyanın Ilımlı İslam Anlayışı
Ebul Hasan Harakani’nin tasavvuf yolculuğu, müritleri tarafından kaleme alınan “Nurul Ulum” adlı eserde detaylı bir şekilde anlatılmaktadır. Farsça el yazması olan bu eser, evliyanın ilmi ve hayatından kesitleri sunmaktadır. Ebul Hasan’ın insan sevgisi üzerine kurulu olan tasavvuf anlayışı, öğrencileri tarafından bu eser aracılığıyla günümüze kadar ulaşmıştır.
Anadolu’ya Hizmetin Adı: Ebul Hasan Harakani’nin Kars’a Gelişi
Türkmenistan’dan Anadolu’ya M.S. 11. yüzyılda Selçuklu akınları sırasında (1018-1021) gelen Ebul Hasan Harakani, Hicri 425 Miladi 1033 yılında Kars’a 15 km. uzaklıktaki Yahnı Dağı’nın eteğinde bir savaşta yaralanarak şehit olmuştur. Şahadet mertebesine erişen ilk Anadolu evliyalarından birisi olan Ebul Hasan için, 1064 yılında Sultan Alpaslan’ın Kars’ı fethetmesinden sonra bugünkü Kaleiçi mahallesinde bir türbe inşa edilmiştir.
Evliya Camii ve Restorasyon Çalışmaları
Ebul Hasan Harakani’nin türbesi, Osmanlı Padişahı III. Murad’ın 1579 yılında Lala Mustafa Paşa komutasında gönderdiği 100 bin kişilik Osmanlı ordusu tarafından bulunmuş ve Ebul Hasan’ın adına Evliya Camii inşa edilerek türbesi cami bahçesine nakledilmiştir. Türbe, basit örgü sistemi ile tüf taşından dörtgen planlı olarak yapılmıştır. 1998 yılında başlatılan restorasyon çalışmaları sırasında türbenin basit örgü duvarları kaldırılarak kubbeli bir şadırvan içerisine alınmış ve Evliya mezarının sandukası ahşap çerçeve ile çevrilerek orijinal haliyle yeniden restore edilmiştir.
Evliya’nın Mirası: Türbe ve Cami Ziyaretçilere Açık
Ebul Hasan Harakani’nin tasavvufi görüşleri, Anadolu’nun Türkleşmesine ve aydınlanmasına büyük katkıda bulunmuştur. Kars’ın tarihinde önemli bir yere sahip olan Ebul Hasan’ın türbesi ve adına inşa edilen Evliya Camii, şehrin ziyaretçileri tarafından büyük ilgi görmektedir. Restorasyon çalışmaları sonrasında 1998 yılında halkın ziyaretine açılan türbe, Kars’ın tarihine yapılan bir yolculuk için mükemmel bir başlangıç noktasıdır.
Sonuç: Ebul Hasan Harakani ve Kars’ın Tarihine Yolculuk
Ebul Hasan Harakani’nin türbesi ve adına inşa edilen Evliya Camii, Kars’ın tarihini yansıtan önemli yapılar arasında yer alır. Bu kutsal mekanlar, ziyaretçilere hem tarihî bir atmosfer sunmakta hem de Ebul Hasan’ın insan sevgisi, tevazusu ve tasavvufî mirası ile tanışma fırsatı vermektedir. Ebul Hasan Harakani’nin Anadolu’ya bıraktığı iz, ziyaretçileri tarihi ve manevi bir yolculuğa davet ediyor.
