Doğu kısmında Bayburt; kuzey yönünde Trabzon; batı tarafında Giresun ve güneyindeyse Erzincan illerinin çevrelediği Gümüşhane gezilecek yerler bakımından çok zengindir. Tarihi zenginlikleriyle ve kalıntılarıyla, Harşit Çayı iki yaka tarafında vadi boyu uzanmış olan Gümüşhane, doğal güzellikleriyle çok dikkat çekiyor. Binlerce senelik tarihiyle Gümüşhane ilimiz, gümüş madenciliği açısından oldukça zengindir diyebiliriz. O yüzden de ismi de; Türkçe kelime olan “gümüş”, Farsça “hane” kelimelerinden türemiştir.
Gümüşhane kentine, Romalıların zamanında “gümüş yeri” anlamı içeren “Arjiopolis” denilmiştir. Evliya Çelebi’yse “Gümüş şehri” diye burayı tanımlamıştır. Aynı zamanda geçmiş dönemlerde ki önemli olan İpek Yolu’nun üzerinde bu kentin yer alması da, stratejik olarak önemini daha da artırmıştır. Özellikle İpek Yolu üzerinde bulunduğundan Gümüşhane, tarihi açıdan da önemli merkez haline gelmiştir. Gümüşhane’de ki darphanelerde imparatorluğun hazinesinin, 1/6 oranını karşılayan altınla gümüş sikkelerin basıldığını söyleyebiliriz. Hatta ve hatta bu Gümüşhane kenti, kendi ismine sikke basılması yetkisine de o dönemler sahipti diyebiliriz.
Gümüşhane gezilip görülecek yerler açısından zengin olmasının ana nedenleri, tarih boyunca önemli uygarlıklara ev sahipliği yapmasıdır. Bu uygarlıkları şu şekilde sıralayabiliriz: Urartular, Pontus Krallığı, Asurlular, Pers Krallığı, Medler, Makedonlar, Eviler, Selçuklular ve Roma İmparatorluğudur. Çok fazla kültürü içesinde barındıran Gümüşhane kenti, 1461’de Türklerin egemenliğine geçmiştir. Osmanlı Devleti padişahı Fatih Sultan Mehmet, Trabzon-Pontus Rum Devleti’ni yıkmıştır. Çok fazla kültürü içerisinde barındıran Gümüşhane kentimizde; köprü, manastır, hamam, antik kent ve kilise tarzında 391 tane tescillenmiş taşınmaz kültürel varlıkları görmek mümkündür.
Gümüşhane’de Gezilecek En Güzel Yerler
Çok uzun yıllar çok fazla kültüre ev sahipliği yapan Gümüşhane gezilecek yerler açısından da doğal olarak zengin bir şehir haline gelmiştir. Mağaralarıyla, yaylalarıyla, mimari yapılarıyla, arkeolojik sit alanlarıyla ve manastırlarıyla Gümüşhane gezginlerin en çok sevdiği şehirler içerisinde bulunuyor.
Yalnız bu noktaların çoğu şehir merkezinin çok uzağında bulunuyor. Bu yüzden de Gümüşhane’ye gelirken uzun bir tatil planlaması yapmanızı kesinlikle öneriyoruz. Karadeniz Bölgesi’nin esi büyük kenti olan Gümüşhane; İpek Yolu açısından çok önemliydi. Onun dışında Hristiyanlık dininin bugünlere ulaşmasında da önemli rol oynayan bir şehir olduğunu söyleyebiliriz.
Gümüşhane kenti hem tarihi hem de doğal güzellikler açısından önem arz ediyor. Gümüşhane merkezinde yer alan ana meydan özellikle kentte ki ilk sivil mimariye örnektir.
Yayla turizminin kalbinin attığı şehir olarak da bilinen Gümüşhane, doğal güzellikleriyle dikkatleri üzerine fazlasıyla çekmiştir. Karadeniz Bölgesi’nde konumlanan Gümüşhane’de yayla kültürü çok fazla gelişmiştir. Yaylalarda her sene yaz dönemlerinde şenlikler düzenlenip, geniş pazarlar kurulup birde çeşit çeşit eğlenceler düzenleniyor. Yaylaların ayrıca çevresinde ki obaları birleştirme özellikleri de kültürel anlamda çok önem taşıyor. Gümüşhane tarihi olarak stratejik önem taşıması nedeniyle özellikle; hem savunma da hem de gözlem kulesi olarak kullanılan kaleler inşa etmiştir.
- Akçakale,
- Canca Kalesi,
- Gümüştuğ Kalesi,
- Krom Vadisi,
- Edire Köyü,
- Kürtün,
- Övündü,
- Aşut Köyü,
- Gümüşkaya,
- Kalecik,
- Kov,
- Keçi,
- Kalecik kaleleri Gümüşhane’nin sınırları içinde hakim tepelere konumlanmışlardır.
Bu bahsettiğimiz kalelerde hep Bizanslılara ait sikkelerle beraber eski dönemlerin tapınak kalıntılarına rastlayabilirsiniz.
Gümüşhane kenti; meralarla, çayırlarla ve ekili dikili yerlerle birlikte ormanlarla da aynı zamanda kaplıdır. Kentin 2.100 metre rakımında; sakallı kızılağaç, özbek kavağı, yaban elması, erik ılgın, katran ardıcı ve daha pek çok ağaç türlerine rastlayabilirsiniz. Ayrıca Gümüşhane’nin el değmeyen çayırlıklarında, ablak otu tarzında endemik bitkilere de rastlayabilirsiniz. Kısacası tarihi olduğu kadar Gümüşhane doğal güzellikleri bakımından da çok zengindir diyebiliriz.
Gümüşhane kentinde mutlaka gezip görmemiz gereken önemli yerleri şöyle sıralayabiliriz;
- Satala Antik Kenti
- Sarıçiçek Köy Odaları
- Krom Vadisi
- Karaca Mağarası
- Santa Harabeleri
- Zigana Turizm Merkezi
- İmera(Olucak) Manastırı
- Tomara Şelalesi
- Limni Gölü
- Kov(Esenyurt) Kalesi
- Canca Kalesi
- Artabel Gölleri Tabiat Parkı
- Örümcek Ormanları
Satala Antik Kenti
Gümüşhane gezilecek yerler kapsamında ki Satala Antik Kenti, Kelkit Sadak Köyü’nün sınırları içinde yer alıyor. Gümüşhane il merkezine uzaklığı 99 km olan Satala Antik Kenti, Roma İmparatorluğu açısından çok önem arz ediyor. Roma İmparatorluğu açısından büyük öneme sahip Satala Antik Kenti, Fırat Nehri’nin korunması adına en doğu tarafta ki en büyük karargâhıdır. Satala Antik Kenti, aynı zamanda 15. Lejyon tarafından kurulan karargâhı da temsil ediyor.
Askeri geçiş yolunda ki bu bölge, o dönemlerde büyük önem taşıyordu. Satala Antik Kenti; Makedonya, Asur, Roma, Bizans hâkimiyetlerinde kalmıştır. İmparator Heraklios ve Jüstinyen dönemindeyse, Satala Antik Kentine önemli yapılar inşa edildiğini söyleyebiliriz. Satala Antik Kenti’ne 15. Yy ’da su getirebilmek içinde 47 gözü olan su kemerleri yapılmıştır. Fakat günümüzde bu kemerlerin sadece 4 gözü ayakta kaldığını söyleyebiliriz. Satala Antik Kenti’nde ayrıca taş binalara, çeşmelere, harabe halinde ki hamam kalıntılarına rastlayabilirsiniz.
Sarıçiçek Köy Odaları
Gümüşhane şehir merkezinden yaklaşık 38 km mesafede yer alan Sarıçiçek Köy Odaları, Gümüşhane gezilecek yerler listesinde mutlaka olmalıdır. 1870’li senelerde Hacı Ömer Ağa’nın yaptığı bu odaların en önemli özelliğiyse, Türk mimarisinde erken dönemi temsil etmesidir. Döneminin lirik örneklerinin yansıtıldığı bu işlemelerde özellikle zengin motifler çok dikkat çekiyor. Odaların genel anlamda dikkat çeken yanı, içinde ki ahşap dekorlarla, işlemelerin zenginleştirilmiş motiflerden oluşması diyebiliriz. Bu odalarda ki en dikkat çeken diğer noktasıysa; ahşap dekorlarla, işlemelerin birbirlerine monte yapılırken çivi kullanılmamasıdır diyebiliriz.
Krom Vadisi
Krom vadisi Gümüşhane gezilecek yerler arasında mutlaka gidilmesi gereken yerlerden birisi olarak öne çıkıyor. Gümüşhane şehir merkezine 36 km kuzeyde, Yağlıdere Köyü’nün sınırlarında Krom Vadisi yer alıyor. 2010’da Arkeolojik Sit Alanı diye tescillenen bu bölge, maden kaynakları bakımından çok zengindir diyebiliriz. Krom Vadisi, tarihinde çok medeniyeti bünyesinde barındırmıştır. 15 tane şapelle kilisenin tescillendiği Krom Vadisi’nde aynı zamanda 1 tane kemerli körünün ve surların bir kısmı da hala ayakta durduğunu söyleyebiliriz.
Krom Vadisi’nde Rumlara ait taş evler hala korunuyor. Ayrıca bu bölgeyi gezerken, tarihi değirmene de rastlayabilirsiniz. Bizanslıların zamanında bölgede yaşamını sürdüren halkın geçim kaynağı madencilikti. Halk daha sonraları yerel dinlerini bırakıp Hristiyanlığa geçmişlerdir. Burada ki halkı kullandığı dilse, Yunancayı anımsatan Rumcadır diyebiliriz. Bölgede halk çok uzun süre yaşamın ı sürdürmüştür. Özellikle bu dönemde ki inşa edilen kiliselerse, Anadolu’da ki en korunan yapılar içinde yer alarak bugünlere kadar ulaşmıştır.
Karaca Mağarası
Gümüşhane kent merkezine 17 km uzakta yer alan Karaca Mağarası, kendine has havasıyla astım hastalığına çok iyi geliyor. Bu yüzden de Karaca Mağarası, astım hastaları için çok önemli yere sahip olduğunu söyleyebiliriz. Gümüşhane doğal güzellikleri içerisinde yer alan Karaca Mağarası’nda, hemen hemen her tarzda damlataş sütunlarını bulabilirsiniz. Damlataş sütunlarının etrafında yer alan ışıklandırmalarsa, mağarayı görsellik yönünden zengin kılmıştır. Karaca Mağarası içerisinde ki duvarlardan sızıntı yapan sularda yerde birikip bazı 1 metre derinliğinde göller oluşturmuşlardır. Mağara gülleriyse, göl etraflarından, göllerden çıkacak olan dikitler üzerinde bulunuyor.
Santa Harabeleri
17.yy’da Rumlar tarafınca Gümüşhane’nin merkez ilçesine Dumanlı Köyü’ne inşa edilmiştir. Sanata harabeleri hem kültürel, dini hem de ticari açıdan çok önemli yere sahiptir. Hatta bazı söylentilere göre burası bir zamanlar Rum çetelerinin sığınak yeri de olmuştur. Arkeolojik ve Doğal Sit Alanı şeklinde tescillenmiş olan Santa Harabelerinde; 7 mahalleyle 300’den fazla ev yer alıyor. Santa Harabelerinin tüm mahallerinde; taş evlerle birlikte minimum 1 tane kiliseye rastlamak mümkün. Hatta Santa Harabelerinde, çok sayıda çeşmeye de rastlayabilirsiniz.
Zigana Turizm Merkezi
Gümüşhane gezilecek yerler listemizde Zigana Turizm Merkezine yer vermezsek olmazdı 🙂 Kış aylarında kayak severler tarafından tercih edilen Zigana Turizm Merkezi’nde, bahar aylarındaysa renkli florası ile huzurlu bir yürüyüş yapabilirsiniz. Torul ilçesinde bulunan Zigana Turizm Merkezi, kayakçılar tarafından çok fazla ilgi görüyor. Aynı zamanda Zigana Turizm Merkezi’nin bulunduğu ilçede, kültürel ve tarihsel anlamda çok önemlidir. Muhteşem manzaraların olduğu Zigana Turizm Merkezi, ziyaretçilerine sunduğu manzarayla da huzur veriyor. Torul ilçesi aslında Zigana Turizm Merkezi’nde ki cam terası ile ününe ün katmıştır.
İmera(Olucak) Manastırı
Arkeolojik Sit Alanı olarak ilan edilen İmera(Olucak) Manastırı, Gümüşhane gezilecek yerler içerisinde en ünlüsüdür diyebiliriz.
Gümüşhane’nin bugünlere kadar ulaşan en önemli kültürel ve tarihi yapıları arasında İmera –(Olucak) Manastırı yer alıyor. Manastır üzerinde en sağlam kalan kalıntı olan yazıttan yola çıkarak 1350 yılında yapıldığını söyleyebiliriz. Manastırın dikdörtgene benzer mimarisi de ayrıca dikkat çekiyor.
Tomara Şelalesi
Gümüşhane gezilecek yerler denildiğinde akla gelen Tomara Şelalesi’nde, 40 tane noktadan su kaynağı çıkıyor. 25 metre yükseklikte akan Tomara Şelalesi, yöre halkı tarafından “kırk gözeler” ismiyle anılıyor. Şelalenin etrafında yenilenen yürüyüş parkurlarıyla, zengin florayı da keşfedebilirsiniz. Tomara Şelalesine tesisler inşa edilerek turizme kazandırılmıştır. Kesme taşlardan yapılan yürüyüş parkurlarında, şelale manzarasını yanınıza alıp dilediğiniz gibi yürüyüşler yapabilirsiniz. 2009 yılı itibariyle her sene “Şiran Tomara Şelalesi Kültür ve Turizm Festivali” düzenleniyor. Festivallere katılarak, gezinize güzel anılar ekleyebilirsiniz.
Limni Gölü
Gümüşhane Torul ilçesinde yer alan Limni Gölü, doğal güzelliğiyle ziyaretçilerin çok fazla dikkatini çekiyor. Ziyaretçilerini adeta büyüleyen Limni Gölü, tabiat parkı özelliğine sahiptir diyebiliriz. Zigana Köyü sınırları içinde yer alan Limni Gölü’ne ve çevresinde ki doğayla birlikte kır evlerine hayran kalacaksınız.
Kov(Esenyurt) Kalesi
Namı değer “Doruklara Sevdalı Kent” olan Gümüşhane; sarp kayalıklardan ve karlı tepelerden oluşuyor. Gümüşhane tarihi ve kültürel güzellikleri yüksek noktalarda bulunuyor. Zorlu geçişleriyle, yükseklikleriyle ünlü olan Gümüşhane Kenti’nde Ortaçağdan kalan çok sayıda kaleyle birlikte gözetleme kulesine de rastlayabilirsiniz. İşte bunlardan birisiyse, Kov(Esenyurt) Kalesi olduğunu söyleyebiliriz.
Esenyurt(Kov) Köyü’nde konumlanan bu kale, 3. Aleksios tarafınca 1361’de yapılmıştır. Kale aynı zamanda Selçuklar’ın zamanında da kullanılmıştır. 130 m yükseklikte ki ana kayanın üzerine bu kale inşa edilmiştir. 2007 yılındaysa Kov(Esenyurt) Kalesi, restorasyon çalışmalarına tabi tutulmuştur. Düzgün, yuvarlak burçlarıyla birlikte destek sağlanan kalenin duvarları köşeli olmasının yanında dikdörtgen mimarisi ile de çok dikkat çektiğini söyleyebiliriz. İçle dış kaleden meydana gelen yapıda, mutfak ve sarnıç tarzı mekânları da görebilirsiniz.
Canca Kalesi
Gümüşhane’ye çok yakın olan Canca Kalesi’nin yüksekliği, 1530 m. olduğunu söyleyebiliriz. Heybetli yapıya sahip olan Canca Kalesi; Bizans, Hitit ve Roma zamanında yerleşik hayata tam anlamıyla geçmiştir. Bu yüzden de kalenin tam amacıysa, kenti korumak olduğunu söyleyebiliriz. Canca Kalesi’nden hem Evliya Çelebi “Seyahatnamesinde” hem de Prokoius “Yapılar” isimli eserlerde bahsedilmiştir.
Artabel Gölleri Tabiat Parkı
Gümüşhane doğal güzellikleri içerisinde önemli bir yere sahip olan Artabel Gölleri Tabiat Parkı yerli ve yabancı turistlerin beğenisini çok kazanmıştır. Farklı 2 jeolojik dönemde oluşmuş olan Artebel Gölleri Tabiat Parkı, volkanik aktivite formasyonlarıyla kaplıdır. Doğu Karadeniz’de ki çok önemli yürüyüş parkurlarını da içinde barındıran bu tabiat parkı; fauna ve flora yönünden de oldukça zengindir diyebiliriz. Tabiat parkında; dağlar, göller ve karakteristik kayaçlar vardır. Artabel Gölleri Tabiat Parkı’nda aynı zamanda çok fazla bitki ve hayvan türleri de yer alıyor.
Örümcek Ormanları
Gümüşhane kent merkezine 60 km uzaklıkta ki Kürtün ilçe sınırlarında, Örümcek Ormanları yer alıyor. Örümcek Ormanları’nda Avrupa’nın çok yüksek köknarlarıyla karşılaşabilirsiniz. Sık bitki örtüsüyle dikkat çeken Örümcek Ormanları’nın doğa harikası olduğunu söyleyebiliriz. Görenlerin çok beğendiği, hayran kaldığı Örümcek Ormanları, ladin ve göknar ağaçlarını da aynı zamanda içinde barındırıyor.
Gümüşhane’de Neler Yapılır?
Gümüşhane etkinlikler kapsamında en popüler olanı, yayla şenlikleridir diyebiliriz. Gümüşhane ile özdeşleşen yayla şenliklerine katılarak, gezinize renk katabilirsiniz. Gümüşhane’nin tarihi ve kültürel yerlerini görmeden kesinlikle şehri terk etmeyiniz. Ünlü Zigana Kayak Merkezi’nde mutluğa kayarak; eğlencenin ve adrenalinin tadını yaşayabilirsiniz. Yöreye has tatları mutlaka tatmalısınız. Gümüşhane’nin doğal güzel güzelliklerini görüp orada huzurlu vakit geçirmeden kesinlikle kenti terk etmeyiniz.
Gümüşhane’de Ne Yenir?
Gümüşhane gezilecek yerler yazımızda Gümüşhane mutfağına değinmezsek olmaz. Gümüşhane kendine has lezzetlerle karşımıza çıkıyor. Karadeniz mutfağına has olan çoğu lezzeti Gümüşhane mutfağında da görmek mümkün diyebiliriz. Bilindiği üzere Karadeniz mutfağında daha çok balık türleri ön plana çıkıyor. Fakat Gümüşhane mutfağındaysa, bu durumun tam tersi olduğunu söyleyebiliriz. Sebze yemekleriyle, hamur işleri Gümüşhane mutfağında daha ön plandadır diyebiliriz. Eritilen tere yağla sunulan fırın eriştesi turistler tarafından da çok beğeniliyor.
Özellikle fırın eriştesi gurmelerin tercih ettiği lezzetlerdendir diyebiliriz. Klasik mantı ile birlikte suyuyla çorba haline getirilip servis edilen; mantı çorbası da tadanlar tarafından çok beğeniliyor. Pazıyla, ıspanakla, lor peyniriyle ve patatesle yapılan lemis adlı lezzette ünlüdür. Ceviz ve yufka ile hazırlanan siron da Gümüşhane mutfağının önemli lezzetlerindendir diyebiliriz. Ayrıca fasulye burgurlusu adlı yemekte Gümüşhane’de çok tüketiliyor.
Gümüşhane’de aynı zamanda kuşburnu marmeladı, dut pekmezi, köme ve pestil lezzetleri de popülerdir. Gümüşhane yaylalarında kır çiçekleriyle beslenen koyunlarla yapılan kebapların ve ızgaralarında mutlaka tadına bakmalısınız. Gümüşhane kentimizde sarmaysa, güveçte yapılıyor. Güveçte yapılan sarmanın tadına asla doyamayacaksınız. Osmanlı’dan miras kalan yöresel lezzet olan ayvalı etten de mutlaka yemelisiniz.
Gümüşhane’de Ulaşım
Gümüşhane şehir içi ulaşımı, genellikle yerli halk tarafından yayan olarak yapılıyor. Eğer toplu taşıma araçlarından yararlanmak istiyorsanız da; belediye otobüslerini, minibüsleri ve dolmuşları tercih edebilirsiniz. Ören yerleriyle ilçelere giden minibüs hatlarını da bulabilirsiniz.
Gümüşhane şehir dışı ulaşımı olarak kolay yolu tercih ediyorsanız karayolunu tercih etmelisiniz. Gümüşhane kentimizin, ulaşım bakımından çok geliştiğini söyleyemeyiz. Gümüşhane’nin; Rize, Trabzon, Artvin, Erzincan, Erzurum, Ordu, Giresun ve Samsun istikametleri şeklinde 3 karayolu ağları vardır. Eğer Gümüşhane’ye uçakla gitmeyi düşünüyorsanız, en yakın 100 km mesafede ki Trabzon’a gitmeniz öncelikle gerekiyor. Trabzon’dan da otobüslere binip Gümüşhane’ye ulaşabilirsiniz.
Gümüşhane’de Gece Hayatı Ve Alışveriş
Gümüşhane gece hayatı, Gümüşhane gezilecek yerler listemizden hareketle, mekânların sunduğu canlı müziklerden hemen hemen ibaret olduğunu söyleyebiliriz. Gümüşhane kentinin gece hayatının çok geliştiğini söylemek mümkün değildir.
Gümüşhane gezilecek yerler yazımızda birazda Gümüşhane alışveriş olanaklarından bahsedelim. Kente gezmeye geldiğinizde kendinize ve sevdiklerinize hediyelik eşyalar alacaksanız, önceliğiniz kesinlikle gümüş objeler olmalıdır. Malum kent gümüşlerle özdeşleştiğinden dolayı hediye seçimini de ona uygun yapmak doğru olacaktır. Gümüş objelerin dışında kentle özdeşleşen; el sanatları işlemelerini ve gıda ürünlerini de tercih etmenizi öneriyoruz. Zilli kilimler, halılar, yukarıda belirttiğimiz üzere pestiller, kömeler hediyelik eşyalarınız arasında mutlaka yer almalıdır.
[alert-note]Gümüşhane Gezilecek Yerler başlıklı yazımız ilginizi çektiyse Giresun Gezilecek Yerler yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz. Çünkü Gümüşhane’yi keşfettikten sonra mutlaka Giresun’u da keşfetmenizi öneririz. Aksi takdirde çok şey kaçırdığınızı bilmenizi isteriz. Ayrıca bizi İnstagram üzerinden @yaz_tatilii adresinden takip edebileceğinizi unutmayınız.[/alert-note]
