Gümüşlü Cami, Amasya’nın tarihi ve mimari açıdan önemli yapılarından biridir. Tarih boyunca birçok yangın ve deprem geçirmesine rağmen her seferinde onarılarak veya yeniden inşa edilerek günümüze ulaşmıştır. Hükümet Köprüsü karşısında, Yavuz Selim Meydanı’na yukarıdan bakan bir noktada yer alan cami, çevresine hakim bir konumda bulunmaktadır.
Tarihçesi ve Restorasyonları
- Gümüşlü Cami’nin ilk yapım tarihi 1326 olarak bilinmektedir. Yaptıranı ise Taceddin Mahmud Çelebi’dir.
- 1419 yılındaki depremde ahşap çatılı olan cami yıkılmıştır.
- Cami, ikinci kez 1491 yılında Defterdar Mahmut Bey tarafından yeniden yapılmıştır.
- 1612 yılında yaşanan yangında büyük hasar gören cami, Şemseddin Paşa tarafından onarılmıştır.
- 1688 yılında bir kez daha onarılan cami, bu onarımı yapan Gümüşlüzade İbrahim Bey’in adını alarak “Gümüşlü Camii” olarak anılmaya başlanmıştır.
- 1721 yılında yaşanan bir yangın sonrasında ise cami, vakfın mütevellisi Mustafa Ağa tarafından onarılmıştır.
Mimari Özellikleri
- Kare planlı olan cami, düzgün kesme taştan inşa edilmiştir.
- Kuzey cephesine 1903 yılında bir son cemaat yeri eklenmiştir.
- Son cemaat yerinin üzerindeki üçgen alınlıklı çatı, ahşap direklerle desteklenmiştir.
- Caminin kuzeydoğu köşesinde kesme taştan yapılmış kare biçimli kaidesinin üzerinde tuğla örgülü silindirik bir minare bulunmaktadır.
- İç mekanın üzeri sekizgen bir kubbe ile örtülüdür ve her yüzünde ikişer küçük pencere bulunmaktadır.
Bezeme ve Süslemeler
- İç mekan, 1960 yılında yapılan kalem işi bezemelerle süslenmiştir.
- Bezeme unsurları, lale, gül goncası, yapraklar, dallar ve benzeri çiçek ve bitki motiflerini içermektedir.
Gümüşlü Cami, Amasya’nın tarihini ve kültürel mirasını yansıtan önemli bir yapıdır. Geçirdiği onarımlar ve yaşadığı olaylarla birlikte cami, şehrin tarihine tanıklık etmiş ve bugüne kadar ayakta kalmayı başarmıştır. Amasya’yı ziyaret edenler için önemli bir tarihi ve mimari eser olan Gümüşlü Cami, şehrin kültürel turizmi açısından da önemli bir değere sahiptir.
