Selçuklu Sarayı, Kars’ın tarihi ve kültürel dokusunu zenginleştiren önemli yapılarından biridir. Ören yerinin kuzeybatı istikametinde sarp bir kayalık üzerine kurulan bu muhteşem saray, yapım tarihi net olarak bilinmemekle birlikte muhtemelen 1064 yılında Selçukluların Ani’yi fethinden sonra Ebû’l Menuçehr Bey tarafından şehirde başlatılan imar çalışmaları sırasında yapılmış olmalıdır.
Tarihi ve Mimari Özellikleri
Orijinali iki katlı olan Selçuklu Sarayı’nın birinci katı ahşaptan yapılmıştır ve günümüze zemin katla bodrum katı ulaşmıştır. Sarayın girişini oluşturan portal kapı, Selçuklu mimarisinin en güzel taş işçiliğini sergileyen yıldız motiflerden oluşmaktadır. Sarayın bodrum katını oluşturan tonoz kemerli bölümler kışları ambar olarak kullanılmış, L şeklindeki zemin kat ise asıl saray olarak hizmet vermiştir.
Plan ve Süslemeler
Selçuklu Sarayı, 12. yy’ın karakteristik Selçuklu süsleme tarzıyla yapılmış dikdörtgen planlı bir yapıdır. Saray, büyük bir salon ve bu salonun etrafına dağılmış odalardan oluşmaktadır. Sarayın içinde bulunan şadırvan, yapının diğer dikkat çekici mimari özelliklerinden biridir.
Kültürel ve Tarihi Önemi
Selçuklu Sarayı, Ani’nin fethinden sonra yapılan imar çalışmalarının bir ürünü olarak tarihi bir belge niteliğindedir. Selçuklu mimarisinin önemli örneklerinden biri olan saray, dönemin mimari anlayışını ve estetik değerlerini yansıtmaktadır. Ayrıca, sarayın bulunduğu bölgedeki yaşam ve kültürel yapıya dair önemli ipuçları sunmaktadır.
Ziyaret ve Restorasyon
Selçuklu Sarayı, ziyaretçilerine tarihi ve mimari bir yolculuk sunmaktadır. Yapının günümüze ulaşan bölümleri, restorasyon çalışmalarıyla koruma altına alınmış ve ziyaretçilere açılmıştır. Saray, tarihe tanıklık etmiş ve günümüze kadar ayakta kalmayı başarmış önemli bir yapıdır.
