Tibet’i Kilisesi: Tarihin İzinde Bir Anıt

Giriş

Artvin’in tarihi zenginliklerinden biri olan Tibet’i Kilisesi, gizemli geçmişi ve büyüleyici mimarisiyle dikkat çekmektedir. Ne yazık ki günümüze kadar herhangi bir kitabesi ulaşmasa da, yazılı kaynaklardan edinilen bilgiler, bu kilisenin geçmişteki önemini ve değişen kaderini gözler önüne sermektedir.

Bagratlı Prenslerinden Bir Hediye: 899-914 Yılları

Tibet’i Kilisesi’nin inşa ediliş tarihi, bölgede egemen olan Bagratlı prenslerinden Aşut Koh tarafından 899-914 yılları arasında yaptırıldığına dair kayıtlara dayanmaktadır. Bu dönemde inşa edilen kilise, bölgedeki dini merkezler arasında önemli bir konuma sahiptir.

Onarımlar ve Değişen Kader: XII ve XV Yüzyıl

XI. yüzyıldan sonra, Tibet’i Kilisesi, XII. ve XV. yüzyıllarda onarımlar görmüş ve bu dönemde yörenin önemli dini merkezleri arasında anılmıştır. Bu onarımlar, kilisenin zamanla değişen ihtiyaçlarına uyum sağlamasını ve uzun ömürlü olmasını sağlamıştır.

Camiden Kiliseye Dönüşüm: 1885 Yılı ve Sonrası

Bölgenin İslamiyet’i kabul etmesiyle birlikte Tibet’i Kilisesi, cami olarak kullanılmaya başlanmıştır. Ancak, 1885 yılında kubbesine ve haç kollarına yıldırım düşmesi sonucu ciddi hasar görmüş ve 1889 yılında terk edilmiştir. 1953 yılında ise kubbesinin çökmesiyle daha da harap bir hale gelmiştir.

Kilise ve Şapel: Günümüze Ulaşan Miras

Tibet’i Kilisesi, günümüze kilise ve şapeli ile ulaşmıştır. Kilise, serbest haç planlı olup dıştan 26.00×25.50 metre ölçülerindedir. Güney haç kolu, 7.20×5.00 metre iç ölçülerinde, dikdörtgen plana sahiptir. Kilisenin dış cephesinde zengin plastik süslemeler ve iç mekanlarda freskler, yapıya estetik bir görünüm kazandırmaktadır.

Mimarlıkta Zarafet: Detaylı Süslemeler

Kilisenin cephesindeki zengin plastik süslemeler, bitkisel motiflerden oluşmaktadır. Apsis penceresi çevresindeki sepet örgüsü şeklindeki süsleme, göze çarpan detaylardan biridir. Kalp motifleri ise içleri yaprak motifleriyle doldurularak estetik bir bütünlük sağlanmıştır. Dış cephelerdeki yoğun plastik süslemeler, iç mekanın sütun altlıkları ve başlıklarında da devam etmektedir.

Şapel: Gizemli Bir Yapı

Tibet’i Kilisesi’nin şapeli, kuzey haç kolunun kuzeyinde doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen plana sahiptir. Kuzey cephesi, yuvarlak kemerlere sahip arkadlarla hareketlendirilmiştir. Günümüze kadar herhangi bir süsleme ulaşmasa da, yapı malzeme ve teknik açıdan kiliseye benzerlik göstermektedir.

Sonuç

Tibet’i Kilisesi, Artvin’in tarihine ışık tutan, gizemli bir anıttır. Bagratlı prensi Aşut Koh’un elinden çıkan bu eser, onarımlar ve değişen kullanımıyla zaman içinde farklı kimliklere bürünmüştür. Günümüzde, bu tarihi miras, estetik mimarisi ve detaylı süslemeleriyle ziyaretçilerini büyülemeye devam etmektedir. Artvin’in mistik atmosferine katkıda bulunan Tibet’i Kilisesi, geçmişin izlerini günümüze taşıyan önemli bir yapıdır.