Toprakkale: Van’ın Tarihi ve Kültürel Mirası
Tarihi Kökeni ve Adı
Van’ın kuzeydoğusunda, Van Ovası’nda bulunan Toprakkale, Urartu Kralı II. Rusa (M.Ö. 685-645) tarafından kurulduğu için Rusahinili adı verilmiştir. Urartu Krallığı’nın ikinci başkenti olan Toprakkale, Van Ovası’nın kuzeydoğusundaki Zımzım Dağı kayalıklarında yer almaktadır. Kale, Rusahinili’nin inşa edildiği Zimzim Dağı’nın göle bakan eteklerinde bulunmaktadır.
Mimari Yapılar ve Önemi
Urartu kralı İşpuini’nin ikinci ve daha önemli bir eseri olan Toprakkale, Zimzim Dağı’nda yer alan ve Meherkapı Yazıtı olarak adlandırılan yazıt ile bilinmektedir. Bu yazıt, Urartu panteonunda kutsanan 79 tanrı ve tanrıçanın adını ve bu tanrılar için kurban edilecek hayvanların türlerini ve sayılarını içermektedir. Toprakkale aynı zamanda halk arasında “Kör Kapı”, “Hazine Kapısı” veya “Yalancı Kapı” olarak da bilinmektedir.
Kazılar ve Buluntular
Toprakkale’de yapılan kazılar, bölgenin tarih ve kültür mirasını aydınlatmaya yardımcı olmuştur. İngiliz arkeolog A. H. Layard ve yardımcısı H. Rassam, 1849 yılında Van Kalesi, Toprakkale ve Meherkapı’da incelemelerde bulunmuşlardır. Bu kazılar sırasında Urartu tahtına ait parçalar ve diğer tarihi eserler bulunmuştur. Kazılar, British Museum, Louvre Müzesi, Ermitaj Müzesi ve diğer çeşitli müzelerde sergilenen eserlerin ortaya çıkarılmasına katkıda bulunmuştur.
Sonuç
Toprakkale, Van’ın tarihi ve kültürel mirasının önemli bir parçasıdır. Urartu Krallığı’nın ikinci başkenti olması ve bölgedeki kazılarla ortaya çıkan eserler, Toprakkale’nin tarihi ve arkeolojik önemini vurgulamaktadır. Bu antik yerleşim yeri, ziyaretçilere bölgenin zengin tarihini ve kültürünü keşfetme fırsatı sunmaktadır.
